Ik heb een probleem, denk ik.
Of – nou ja, het is niet echt een kwestie van denken, ik weet het eigenlijk wel zeker, want Ireen ligt half naakt op bed en ze beweegt niet meer. Ze is dood.
Dat geloof ik tenminste.
Misschien probeer ik de situatie te ontkennen, in elk geval zit ik al minutenlang met een telefoon in mijn hand en moet ik de politie bellen. 112 en zo. Het is het beste wat ik kan doen, maar om een of andere reden slaag ik er gewoon niet in het knopje aan te raken en verbinding te maken.
Ik denk – nou ja – het secreet heeft er min of meer zelf om gevraagd. Het is beter eerst eens na te denken over de volgende stap, een biertje te drinken en misschien daarna nog één, rustig op de bank te zitten, een ongekende stilte om me heen te hebben die er lange tijd niet meer is geweest.
Vroeger hadden we wel eens ruzie, tegenwoordig hadden we wel eens geen ruzie.
Natuurlijk had ik beter mijn spullen kunnen pakken en weggaan, al zouden we dan weer bonje hebben gekregen vanwege de auto. Van wie is de auto? Van mij of van Ireen?
Ik ben gebleven, ben niet weggegaan, ze heeft vanavond staan schreeuwen: “Waag het niet zomaar weg te lopen, want je komt er nooit meer in!” Volgens mij hebben de buren alles kunnen horen. Elk woord. Ze moeten alles hebben gevolgd, behalve het einde. Nu ligt ze half naakt op bed, half naakt, omdat ze op weg was naar de douche, ze wilde douchen.
Alles heeft een begin en einde, maar sommige ruzies lijken geen begin te hebben of een einde, tenzij één van de twee voor goed zijn of haar smoel dicht houdt.
Ja, uit elkaar gaan was beter geweest, nu zijn we ook uit elkaar en het is definitief, aangezien ze half naakt op bed ligt, ze ademt niet meer. Ik weet het zeker, heb het gecontroleerd, Ireen is dood, zo dood als een mens zou kunnen zijn.
Nog altijd zit ik met de telefoon in mijn hand, overweg de politie te bellen en ik vraag me af wat ik moet zeggen. ‘Agent, mijn vriendin is dood, ze heet Ireen, ik denk, nee, ik weet dat ik het zelf heb gedaan, maar heb geen echte herinneringen aan het moment zelf, haar dood dus in feite. We hadden ruzie, zoals zo vaak, ik heb iets gedaan waardoor ze nu dood is.’
Het is de waarheid. Daar niet van. Met een beetje moeite zou ik het zo uit mijn strot kunnen krijgen, ik zou het zó kunnen zeggen.
Het klopt wat ik net heb verteld. Ik had een black-out, dus geen actieve herinnering aan wat er is gebeurd. Dus – ja – ik heb het gedaan en – ja – ligt ze op bed zonder ademhaling.
Hoe zouden ze zoiets nou bij justitie noemen? Moord? Doodslag? Een simpel ongeluk? Vermoedelijk zullen ze het als doodslag omschrijven, ik heb dit namelijk nooit gewild.
Er ligt een bebloed Boeddhabeeld op de grond, ik moet het hebben vastgehouden daarnet, ik heb Ireen ermee geslagen en hard ook.
Nu kan ik relatief helder nadenken, voor het eerst sinds onze laatste ruzie die zo plotseling is geëindigd.
Ik weet dat het hartstikke stom is wat ik heb gedaan. In gedachten zie ik je gefronste wenkbrauwen, de woorden ‘hoe heb je dit kunnen laten gebeuren’ liggen voor op je tong, maar zullen nooit meer worden uitgesproken.
Het is een goed moment om zorgvuldig na te denken. Ik pak een biertje uit de koelkast en doe het licht uit.
Twee vragen.
Waarom zou ik de politie bellen?
Waarom zou ik de politie niet willen bellen?
Zonder een antwoord op één van de twee vragen te forceren, zet ik het flesje aan mijn mond en laat de koude prikkelende vloeistof in mijn mond stromen, ik voel het bier in mijn slokdarm en denk aan een antwoord op de eerste vraag.
Het is vanzelfsprekend het correcte wat ik als burger zou moeten doen, dus autoriteiten inlichten en politie laten komen, zodat ze me kunnen opsluiten in de gevangenis. Voor een zeer lange periode zelfs. In elke moderne samenleving gelden deze regels en ja – er is heel wat voor te zeggen.
Het probleem is dat ik al haar gemekker en gejank lang genoeg heb aangehoord, lang genoeg om geen zin te hebben in politieambtenaren die dagenlang dezelfde soort ellende uit hun monden zullen laten stromen als Ireen altijd heeft gedaan. Waarom? Wat is er precies gebeurd? Waarom heb je dit gedaan? Ik wilde dit helemaal niet doen, maar heb het toch gedaan, aangezien ik het eeuwige gezanik van die teef beu was geworden. Daarom dus.
Wil je er een tekening bij, jongen?
Met andere woorden – ik zit gruwelijk in de shit. Het ergste is misschien nog dat ik het zelf heb gedaan en daarmee alle verwijten heb bewezen die ze de afgelopen periode dagelijks in mijn gezicht heeft staan spugen. Een stommeling, dat ben ik.
Met enige tegenzin tik ik de cijfers 112.
Pijn in mijn buik, of nee, het is een knoop in mijn buik.
Ik besluit niets te doen.
We – nee – ik woon in een groot huis met een parkeerplaats in de kelder, verreweg het grootste deel van ons inkomen kwam tot nu toe bij mij vandaan.
We hebben een grote auto – ik heb een grote auto.
Ik kan het lijk naar beneden slepen – in de auto leggen – naar België rijden – ik denk als eerste aan de Kempische bossen – er is een goede kans dat ze door een vroege wandelaar wordt gevonden. Zulke dingen gebeuren op televisie ook altijd. Maar er is ook een goeie kans dat ze nooit zal worden gevonden.
Ik neem nog een slok bier.
Of het lijk wordt gevonden is niet relevant, in alle gevallen komt de politie bij mij terecht en dat is wel zo vanzelfsprekend. Het moet gewoon. Ik ben de vriend, we hadden al enkele jaren een relatie en tot een maand of wat geleden spraken we over een huwelijk.
De politie zal vragen stellen in onze families – uiteraard – net als alle vrouwen zal ook Ireen over ons met haar vriendinnen hebben zitten kleppen. En met haar moeder niet te vergeten. Nichten. Een mummie van een oma. Iedereen. De hele santenkraam. Ik denk dat iedereen wel op de hoogte zal zijn van de toestand waarin onze relatie verkeert – verkeerde.
Het is simpel. Het lijk moet echt verdwijnen.
Een tijdje terug heb ik gelezen over olievaten en beton. Dat is iets wat de maffia met succes heeft gedaan. Helaas kan ik dat niet. Geen olievaten, geen beton, da’s dus vette pech.
Het is al laat en het wordt beslist nog later voordat ik klaar ben. Tegen de tijd dat ik terug ben, zal het ergens in de vroege ochtend zijn, denk ik. Vier uur, vijf uur, zoiets.
Het is verleidelijk op internet te gaan speuren naar manieren om een lijk te dumpen, zodat niemand het ooit nog zal terugvinden, of in elk geval zou het vrijwel onmogelijk moeten zijn een identiteit vast te stellen. Een vrouw, ja, maar wie is het? Zulke dingen gebeuren nou eenmaal. Toch blijft mijn laptop onaangeroerd op tafel staan. Ik heb vaak gehoord en gelezen dat justitie gewiste data terug kan halen – niets is definitief van internet te verwijderen.
Ik beheers me en doe een beroep op mijn gezonde verstand. Ja, ik weet het. Gezond verstand.
Het betekent dat ik feitelijk alsnog de politie moet bellen, een verklaring afleggen en tenslotte een middenvinger opsteken naar iedereen en alles, omdat ik geen zin heb er verder nog over te praten. Niet nog meer. Alsjeblieft, zeg, ik heb er al genoeg over zitten ouwehoeren.
Na een tweede biertje neem ik een beslissing, ik ga het lijk begraven – ergens over de grens, de Kempische bossen ken ik redelijk en vroeger kwamen mijn ouders er altijd, we hadden er zelfs een tijdlang een huisje. Er zijn voldoende plekjes waar ik een lijk kan begraven. Haar telefoon zal ik uit elkaar halen, de simkaart sodemieter ik in het kanaal, net als haar ID-kaart, haar hele leven zoals ze dat heeft opgebouwd zal in één nacht verdwijnen. Ireen verdwijnt, haar leven is al opgehouden, ze is immers dood. Wat er van haar overblijft, zijn niks dan herinneringen. Een verdwijning. Een nieuw leven. Ik zal een appje sturen. Of niet. Ireen was altijd al wispelturig. Ireen? O, die is een paar daagjes naar Spanje. Ach, je weet hoe ze is. Als ze er zin in heeft, dan gaat ze.
Het duurt bijna een kwartier voordat ik het lijk in mijn auto heb liggen, hopelijk kijkt er niet iemand uit het raam, een slapeloze buurman die ’s nachts door zijn huis banjert, of weer een andere bemoeial die zijn hondje uit aan het laten is.
Toevalligheden. Het is onmogelijk om alles goed te plannen.
Ik ben geen man die in de cel zal belanden, want ik heb een voorname positie in de samenleving, andere mensen komen in de gevangenis, zoals drugsdealers. Mij overkomt zoiets niet. Ik ben te slim. In de cel wegens moord of doodslag? Nee. Als ze me wel te pakken krijgen, is mijn leven voorbij. Weg huis, weg werk, weg auto, weg vrienden en weg familie.
Terwijl ik de straat uitrijd, denk ik aan een vriendin van Ireen, een zekere Sophie – in de achttiende eeuw zou ze beslist als heks op de brandstapel zijn verbrand. Geen twijfel mogelijk.
De goden (jawel, meervoud) zouden hun boodschappers sturen, zodat de boosaardige wordt bestraft en de onschuldige beschermd – het recht zal altijd zijn beloop hebben. Altijd.
Hard lachend stuur ik naar links – de wijk uit – naar de A2.
Op de snelweg richting Eindhoven loop ik stapsgewijs het lijstje na dat zich in mijn hoofd heeft gevormd. Een echt plan heb ik natuurlijk niet, alles is min of meer geïmproviseerd.
Heb ik overal aan gedacht? Ja, er ligt een spade in de auto naast het lijk dat ik uit voorzorg heb afgedekt met een deken.
Ik zal Ireen haar laatste rustplaats geven waar geen zinnig mens haar ooit gaat zoeken, hopelijk duurt het tientallen jaren voordat iemand er een kijkje neemt. In België. De bende van Nijvel hebben ze ook niet gevonden, de mensen zijn er gewoon een stuk lakser dan in Nederland. Da’s een feit.
Er is een kanaal, ik heb geen idee welke het is en heb al evenmin enige behoefte om uit te zoeken hoe het hier heet. Net voorbij een bruggetje stop ik. In alle rust type ik een berichtje die ik aan alle achterblijvers wil sturen, ze trappen er best wel allemaal in, het zijn toch doorsnee stommelingen. Desondanks verwijder ik elke zin en elk woord dat ik bedenk, aangezien het me geen enkele keer lukt om de quasi-opgewekte sfeer op te roepen die ik van Ireen ken. Na pakweg een kwartier stap ik uit de auto, ik peuter de simkaart eruit en gooi hem in het water, het toestel gooi ik op de grond en begin heel hard te trappen tot er louter brokstukken overblijven – die verzamel ik, waarna ik de rommel in het water gooi. Het geeft een allemachtig goed gevoel. Totale controle. Stap één.
Rustig wandel ik terug naar de auto die ik half in een berm heb geparkeerd. Het is donker, volgens mij duurt het nog een paar uur tot de zon boven de horizon begint te komen. Ik kijk op mijn telefoon die ik op de passagiersstoel heb gelegd. Iets na tweeën. Tijd zat. Om een uur of vijf ben ik weer thuis.
Ik trek het portier open en wil instappen, maar er klinkt een hees gekras – overal om me heen – ik kijk en zoek – kraaien – verdomd nog aan toe – kraaien, of nee, daar zijn ze te groot voor – of toch wel – het zijn kraaien en raven – die ik zie en ik tel er best een hoop.
“Sodemieter op jullie – het is veel te vroeg – je moet slapen – stelletje achterlijke beesten!”, roep ik met luide stem. Inderdaad. Ik sta me op te winden over een stuk of wat raven.
Terwijl ik in wil stappen, vliegen er een stelletje in mijn richting – ze proberen me te raken – zoals vogels in het voorjaar wel eens doen om hun jongen te beschermen – ik begrijp er niks van – het is echt veel te vroeg – normaal slapen ze op dit tijdstip.
Eentje weet me zelfs te raken, er zit een kras op mijn voorhoofd, ik bloed, maar het is erg weinig, morgen zal ik zeggen dat ik me heb gestoten aan een openstaande kastdeur.
Snel trek ik het portier dicht en ik doe het raam een centimetertje omlaag. “Allemaal afschieten – jullie – vieze teringbeesten – om mij aan te vallen – godnondeju nog aan toe.” Ik bestudeer de kras in de spiegel, doe het licht aan, dan weer uit en besluit dat je het amper kunt zien. Het is de schrik.
Er heerst een wervelwind van raven. Iets na tweeën in de ochtend. Ik begrijp er helemaal niets van. Dit kan gewoon niet. Normaal zie je zoiets hooguit in films en televisieseries.
Daar kan letterlijk alles gebeuren, zoals op YouTube.
Ik denk ineens aan een filmpje dat ik een tijdje geleden heb zitten kijken. Op YouTube. Best goed gemaakt en schokkend.
Ben ik nerveus? Ja, dat ben ik.
Mogelijk ben ik opgelucht, omdat het gezeik eindelijk achter de rug is. Dat ook. Maar ik moet Ireen nog begraven. Er is met andere woorden helemaal niets achter de rug. Nog niet.
“Schat. Heb ik je al eens over de hersens van Adolf Hitler verteld?”, vraag ik zonder uiteraard een antwoord te verwachten, want dat is nou eenmaal onmogelijk. Want: dood. Ik ben Eindhoven al voorbij gereden, nader de grens.
Het zijn de zenuwen, jawel, ik ga haar lijk verstoppen.
Ik zit met een dooie te praten, de bitch is dood, ik heb haar neergeslagen met een Boeddhabeeld waar ze erg trots op was.
Hartstikke nerveus. Daarom ben ik over de hersens van Adolf Hitler begonnen. Vanwege de stilte. Het monotone ruisen dat rijden op een snelweg met zich meebrengt. Geen muziek.
“Na de Tweede Wereldoorlog heeft Stalin de overige mede-geallieerden laten weten dat Hitler nog in leven zou kunnen zijn, volgens de Engelse schrijver David Hill hebben de Sowjets een grootscheepse jacht geopend op Hitler en naar verluidt hebben ze hem ook te pakken gekregen. In het diepste geheim is de Führer naar Moskou gebracht. Ja – eindelijk was Hitler er dan toch – anders dan hij had gewild – maar hij was er. De officiële versie bleef ongewijzigd – hij had zelfmoord gepleegd. Je mag Russen nooit geloven, zelfs niet als ze de waarheid spreken.” Ik laat de woorden eventjes bezinken. Op een vreemde manier kan ik Ireens reactie horen – het is dezelfde betuttelende manier van praten, het is alsof ze een peuter terecht wijst die een driftbui heeft in een supermarkt.
“Dus je vindt dat ik een complotwappie ben?”, vraag ik – uiteraard gevolgd door een stilte – natuurlijk – ze is dood.
“Best,” ga ik verder, “maar dan ben ik wel een levende wappie en jij bent een dooie betweter.” Het navigatiescherm zegt dat ik bijna in België ben, straks moet ik op zoek naar een geschikte afgelegen plek om een goede kuil te graven. “Vind je het goed als ik doorga met mijn verhaal? Ja? Prima dan. Ik vind dat je ineens erg meegaand bent. Dat is normaal wel anders. Goed. De hersens van Adolf Hitler dus. Na de dood van Hitler is er vanzelfsprekend een uitgebreide autopsie uitgevoerd. Het belangrijkste is dat de Sowjets erin zijn geslaagd om Hitlers hersens te preserveren – in leven te houden dus eigenlijk. Konden ze dat dan? Je moet je dit nu afvragen. En dat doe je ook. Ik ken je daar veel te goed voor. Wel nu, het is algemeen bekend dat de nazi’s in hun concentratiekampen hebben geëxperimenteerd op gevangenen – de Sowjets hadden ook hun eigen kampen en volgens David Hill – ja, hij weer – hebben ze evengoed naar hartenlust proeven gedaan op mannen en vrouwen. Zo waren ze in staat om het meest elementaire deel van een mens in de meest afhankelijke positie te bewaren – volgens David Hill. De hersenen van een mens. Nu geef ik toe dat Hill erg geheimzinnig doet over de methode die de Sowjets hebben gebruikt om Hitlers hersenen in leven te houden, maar hij zegt te kunnen bewijzen dat ze erin zijn geslaagd om precies dat te doen. Ja-a, daar ben je stil van, hè? Intrigerend verhaal, nietwaar? Dat dacht ik ook. Rond het millennium hebben Russische wetenschappers een nieuwe slag gemaakt en daarmee een vorm van onsterfelijkheid gecreëerd. Ze hebben de hersenen van Adolf Hitler aan weten te sluiten op een computer – contact gelegd – natuurlijk in het Duits, dat snap je hoop ik wel. Daarom moest de opvolger van Boris Jeltsin iemand zijn die goed Duits sprak.” Ik hoor Ireen mopperen. “En jij snapt dat weer eens niet, godverdomme.”
“Vladimir Poetin zat in Berlijn bij de val van het Sowjet-rijk, spreekt zeer goed Duits, naar het schijnt, en heeft het herstel van de Sowjet-Unie tot doel van zijn presidentschap gemaakt. Akkoord? Mooi. Da’s ook voor het eerst. Twee leiders die met elkaar kunnen praten. Die de tijd en ruimte min of meer hebben overbrugd. Een ongekende prestatie. Ongeacht hoe je erin staat, je zult moeten toegeven dat de verovering van Europa door de Duitsers in 1939 en 1940 een prestatie was van formaat. Toch? Er is dus één man die weet hoe je zoiets moet aanpakken. En toevallig heeft Poetin als enige toegang tot de hersens van Adolf Hitler. Gedachten die in woord verschijnen op een beeldscherm, net als in een film. Na eindeloze proeven gedaan te hebben, zijn wetenschappers in gesprek geraakt met Adolf Hitler – die ontzettend boos is op Chroetsjov, omdat hij hem heeft vermoord – gewurgd. Het duurt een tijdje, maar tenslotte weet Poetin het vertrouwen van Hitler te winnen en die vertelt hoe je Oekraïne moet veroveren – zo’n beetje zoals de Anschluss van Oostenrijk. Het broedervolk Oekraïne wil best bij Rusland horen, al weten die Oekraïners dat dan zelf niet, maar daar moet je je niet aan storen. Je moet het gewoon doen. Er schijnt namelijk ook een element uit het Marxisme-Leninisme in schuil te gaan, al wordt het dan wat ingewikkelder voor jou. De Oekraïners willen dezelfde dingen als de Russen, het probleem is alleen dat de Oekraïners zich daar niet van bewust zijn. Snap je dat een beetje? Marxisme-Leninisme. Ja, op het eind wordt David Hill erg moeilijk theoretisch en zo.”
De snelweg ligt achter me, ik rij richting de Kempische bossen, er is er ruimte genoeg voor een lijk. Tijd genoeg.
“Wat de verovering van Oekraïne zo lastig heeft gemaakt en komende jaren is het uitgesloten dat Rusland zijn doel bereikt, zoveel hebben ze inmiddels verloren, is dat Poetin een simpel ambtenaartje is – ondanks alles – dat is wat ik zeg – president Vladimir Poetin heeft een ambtenarenziel.”
Het is donker buiten – in de auto heerst er een serene rust – straks zal ik lekkere harde muziek aan zetten – thuis neem ik nog een paar biertjes, omdat ik dat dan heb verdiend. Ik moet eraan denken mijn navigator volledig te wissen – de fabrieksinstellingen te herstellen – het mysterie compleet te maken. Links en rechts zie ik mooie grote huizen waarvan ik denk dat dat typisch is voor België, in Nederland is dat anders. Alle ramen zijn donker. Ik denk dat ik ergens een hond hoor blaffen, maar dat moet bijna verbeelding zijn.
Ik kijk in de binnenspiegel en bestudeer mijn hoofdwond, ik vloek binnensmonds, want er zit inmiddels een gedroogd bloedstraaltje boven mijn wenkbrauw. Straks schoonmaken. Zou je er ziek door kunnen worden? Nee, ik dacht het niet.
Donker weggetje – geen lantaarnpalen – de snelheidsmeter schommelt rond de 30 km per uur – ik sla rechtsaf en ga verder – er zijn geen tegenliggers – alles is perfect voor het plan dat ik in mijn hoofd heb – een geschikte locatie om een lijk te verbergen – aan de andere kant begin ik er ook schoon genoeg van te krijgen. Ik wil er een punt achter zetten.
Eigen schuld.
Ja, oké, ik had inderdaad slimmer moeten zijn, had weg moeten gaan voordat het te laat was. In gedachten zie ik je met een sombere blik naar me staren en misschien schud je ondertussen met je hoofd, omdat je mijn beslissingen niet snapt. Ik heb gedaan wat ik heb gedaan. Punt uit.
Met een Boeddhabeeld heb ik haar de hersens in geslagen, ik zal het schoonspoelen als ik weer terug ben.
Het is een vervelende toestand allemaal.
Eerstkomende dagen zal niemand vragen komen stellen, ze is er de afgelopen maanden vaker enkele dagen tussenuit geweest – lekker een paar daagjes naar Spanje, alleen – of zogenaamd alleen – mensen beginnen eraan te wennen. Inderdaad – ik heb niet gezegd dat ze alleen naar Spanje was.
“Nee – lul. Ik heb niemand nodig en jou al helemaal niet.”
Famous last words, zo zeg je dat dan, want mijn bewustzijn werd in een duister wolk ondergedompeld – enkele ogenblikken later stond ik met dat verdomde beeldje in mijn handen en Ireen – nou ja – dat weet je allemaal allang, dat heb ik je al verteld.
Tenslotte parkeer ik de auto. Genoeg geweest. Tijd om ergens een kuil te graven en het lijk achter te laten in een goede kuil. Het is inmiddels half drie in de ochtend, niemand te bekennen buiten mezelf. Hopelijk verloopt het volgens plan – hopelijk stapt er niet onverwacht een eenzame wandelaar uit de bosjes, een vent die een en al duurzaamheid uitstraalt en dol is op bossen in de nachtelijke uren. Je hebt genoeg van die gekken.
Ik pak de spade uit mijn auto en begin te graven, het is een lastig karwei en de bodem blijkt veel stugger te zijn dan ik vooraf had gedacht – je moet er wat voor over hebben.
Het is een ondiep graf, om heel eerlijk te zijn; ik ben bekaf.
Vanmiddag heb ik ook nog als een zombie achter Ireen aan gelopen, omdat ze zin had om te gaan shoppen – ik heb gevraagd of ze dat soort flauwekul niet in het vervolg in haar eentje kan doen. Waarom moet ik haar elke keer vergezellen?
Ireen is dood, maar ik ben het ook al een beetje.
Geen zin meer in ruzies.
Ik trek het lijk uit de auto en draag het naar de kuil die ik achter een dichte rij struiken heb gegraven – mooi uit het zicht – niemand die er ooit bij komt, niemand die haar zal ontdekken. Eerst zak ik door mijn knieën met haar in mijn armen en besluit het lijk in de kuil te gooien – bijna onhoorbaar – voordat ik de spade oppak, draai ik haar om – ze ligt me nu als het ware zwaar verwijtend aan te staren.
Waarom doe je me dit toch allemaal aan?
Met de rug van mijn hand veeg ik de zweetdruppels van mijn voorhoofd, ik kijk en zie transpiratievocht en bloed – opnieuw denk ik aan de raaf die me heeft aangevallen.
Achterlijk beest. Ik heb een verantwoordelijke baan. Laat me met rust. Iedereen moet me met rust laten, niet alleen raven.
Nee – het boeit me allemaal niet meer. Ik wil de affaire achter me laten en verdergaan met mijn leven, geen gezeik meer.
Onze Lieve Heer heeft webshops uitgevonden zodat je niet langer de godganse dag winkel in, winkel uit hoeft te lopen.
Toch eens kijken hoever het met mijn hoofdwond staat, ik loop terug naar de auto en zoek een zakdoekje, er moeten er in mijn jasje zitten – ik vind er tenslotte een – terwijl ik mijn voorhoofd in de binnenspiegel bestudeer, hoor ik achter me het kenmerkende krassen van kraaien, of raven, of weet ik veel welke vervloekte beesten in het zwart doorgaans zulke geluiden maken. Het is te vroeg voor vogels. Ze slapen nog.
Dat denk ik tenminste.
En het is tijd om het werk af te maken.
Ik loop een beetje wankelend terug naar het ondiepe graf van Ireen en voel intussen aan mijn voorhoofd dat een tikje broeierig aanvoelt – natuurlijk heb ik me veel te druk gemaakt – zojuist heb ik een graf gegraven en dat is mijn normale werk helemaal niet – ik ben moe en wil naar huis.
Terug bij het graf duurt het enkele seconden voor de werkelijkheid tot me doordringt – er zijn enkele tientallen vogels – kraaien, kauwen, raven – lijkenpikkers – maar het graf is leeg – Ireen, die dood is, ligt er niet langer meer in. Zelfs de spade is verdwenen.
Shit – tering – een soort van kortsluiting.
Ik heb haar lijk in mijn handen gehad.
En het voelde zelfs nog warm aan en soepel.
Heb ik je dat niet verteld? Jawel toch?
Het spottende krassen van de vogels klinkt in mijn oren, ondertussen zoek ik waar het lichaam van Ireen is gebleven.
Ik loop terug naar de auto.
Daar staat Ireen aan de bestuurderskant. Ze leeft nog.
Nog steeds halfnaakt, wel draagt ze nu een jasje van mij.
Zeker – het betekent autosleutels, telefoon, huissleutels, creditcard, o ja, mijn paspoort zit er ook in, want ik was bang dat ik tijdens het karwei iets zou verliezen en dat later pas zou ontdekken, als ik thuis op de bank zou zitten met een biertje.
Eerst haal ik heel diep adem, dan adem ik weer uit.
De spade houdt ze als een slagwapen voor zich – Ireen is klaar om een goede klap uit te delen – ik zou nooit meer opstaan.
Echt niet.
“Sorry voor alles,” zeg ik. Geen berouw. Daarvoor is het immers veel en veel te laat.
“Vuile klootzak,” zegt ze.
Verderop verdwijnen de vogels weer in de nacht, zodat het lijkt alsof ze er nooit zijn geweest. Wat hebben ze in vredesnaam gedaan? Is trutje Sophie dan toch aan het toveren geweest? En moet ik daar nou plotseling in geloven?
“Ik heb niet hard genoeg geslagen.”
“Je krijgt ook geen tweede kans,” zegt Ireen.
“Het is wat het is.”
“Ik rij weg, ga 112 bellen en doe mijn hele verhaal, jij verdwijnt in de gevangenis, Raymond, poging tot moord, ontvoering – eh – en nog een heleboel dingen meer. Dat staat vast. Ik had naar mijn moeder moeten luisteren.”
“Tja.” Wat moet ik verder zeggen?
“Doe tien stappen achteruit, draai je dan om en begin tot honderd te tellen,” zeg ze en ondertussen neemt ze een gevaarlijke aanvalspositie in – klaar om uit te halen met mijn spade – verdomme – maar ik besluit te doen wat ze zegt.
Misschien moet ik maar gewoon verdwijnen.
Een, twee, drie, vier – fucking hell – ik ben geen debiel, zeg.
Kofferdeksel dicht, spade op de grond – denk ik – portier dicht. Een gierende motor – piepende banden. Dat is door de paniek natuurlijk.
Ze rijdt weg.
Ik heb een probleem, denk ik.
Nou ja, het is eigenlijk geen kwestie van denken.
Ik weet het wel zeker.
Categorie archief: korte verhalen
Hersens
Mijn buurman, de weerwolf
Er is niemand meer in de stad die nog praat over de aanvallen die er zijn geweest – de doden zijn begraven – er is een wolf, of nee, er was een wolf – waarschijnlijk – want er is geen mens die het echt zeker weet.
Misschien was het een groot uitgevallen herdershond, hoewel kenners zeggen dat het verschil veel te groot is. Je zou je met geen mogelijkheid kunnen vergissen.
Nu zijn we alweer een beetje gewend geraakt aan wolven in onze natuurgebieden, al blijven de meningen sterk verdeeld. Voor- en tegenstanders. De wolf afschieten als een ongewenste indringer of niet. In het noorden van Europa komen wolven nu nog niet in de stad, maar er in het zuiden en oosten gebeurt dat wel degelijk. Echt uniek zou het niet mogen zijn.
Er bestaan helaas geen foto’s van een stadse wolf in Nederland, er zijn slechts wiebelige ooggetuigenverklaringen van mensen die beweren er eentje te hebben gezien. Verder zijn er voorbeelden van slachtoffers, mensen die werden gebeten. Helaas valt er nauwelijks een verschil vast te stellen tussen de beet van een wolf en die van een hond.
Toch wonderlijk hoe zo’n kwestie mensen bezig weet te houden. Wel een wolf, geen wolf. Ik weet dat er mensen stevig ziek zijn geworden door een beet, gevolg van een onverwachte aanval die plaats had, terwijl ze na een stapavondje onderweg waren naar huis.
Zo vertelde mijn eigen buurman een verhaal over net zo’n afschrikwekkend voorval.
Hij was net de kroeg uit gewankeld – zijn woordkeus – zijn herinneringen omschreef hij als navenant warrig. Wel wist Rick te vertellen dat er iemand voor hem liep, een mannelijke gedaante in een lange regenjas – eerst liep hij in het volle licht, vervolgens verdween de man in een donker winkelportiek. Met zijn dronkenmanshoofd geloofde Rick het verkeerd gezien te hebben.
Ach ja, fantastische verhalen, alcoholische herinneringen, de beruchte zwarte gaten. Ik heb drinkers gekend die complete weekenden kwijt waren. Op vrijdagmiddag dronken ze twee biertjes in de bedrijfskantine, zondagmiddag werden ze wakker in een drooggevallen greppel zonder ook maar één herinnering aan wat ze in de tussentijd hadden gedaan – vanaf het eerste biertje in de bedrijfskantine.
Persoonlijk ben ik dol op zulke mensen. Echt waar.
Rick ging verder met vertellen, had immers geen reden om te twijfelen aan zijn veiligheid. Er stond een man in het betreffende winkelportiek – de lange regenjas, dat weet je nog wel, hoop ik – die zo op het eerste gezicht tegen de winkeldeur stond te pissen. In elk geval leunde zijn hand tegen de deur en leek het erop alsof hij zeer hoge nood had gehad. Zijn hoofd gebogen. Rick kon geen gezicht herkennen.
Enkele dagen na het incident vertelde hij me het verhaal over de wolf die hem had aangevallen. Eerst de pissende man, later de wolf.
Ik reageerde erg sceptisch, aangezien hij iets leek te willen insinueren wat in de werkelijkheid van alledag beslist niet thuis hoort. Hij was verontwaardigd. “Ik verzin dit niet, hoor, het is allemaal echt gebeurd!”
Journalisten vroegen zich hardop af of er iets bovennatuurlijks afpeelde in onze stad, nou, nee – natuurlijk niet, tot dusverre leek elk incident eenvoudig te verklaren, als je maar accepteert dat er een wolf onze stad binnen kan dringen en dezelfde nacht weer verdwijnt naar een naburig natuurgebied. Het gebeurt elders in Europa, dus het zou ook best bij ons voor kunnen komen. Waarom zou zo’n beest geen hap uit een mensenbeen kunnen nemen?
Ja, er zijn heel wat lachsalvo’s geweest in Nederlandse huiskamers en daarbuiten, miljoenen menen hebben er lol van gehad. Een wolf, een soort van wolf, of een weerwolf. Gelukkig blijft het erg moeilijk om de wereld van de mythologie door te laten dringen tot onze realiteit. Een weerwolf. Ach ja.
Goed. Terug naar Rick.
De onbekende man die zo nodig moest pissen, bemerkte dat er iemand naar hem stond te kijken en draaide zijn gezicht half naar rechts, nog steeds in het halfduister. Niettemin beweerde Rick dat het gezicht van de man volledig behaard was net als een dier. “Loop alsjeblieft verder,” zei de man, “voor je eigen bestwil.”
“Ben je ziek of zo?”, vroeg Rick. Ik heb ooit een artikel gelezen over mensen die leden aan een ziekelijke vorm van overbeharing, als een omgekeerde evolutie, of een recessief gen dat plots actief is geworden. Volgens sommige deskundigen zijn zulke families de bron van de weerwolven-mythe.
“Donder nou gewoon op, man. Straks heb je spijt.” De onbekende wilde meer zeggen, maar zijn woorden veranderden erg snel in dierlijke onverstaanbare grommen.
Rick begon snel verder te lopen, zich afvragend waar hij nou precies getuige van was geweest. Natuurlijk waggelde hij nog altijd en misschien wel meer dan van tevoren, omdat hij haast had gekregen.
Angst voor de man in zijn regenjas had hij niet, wel zocht hij in zijn verdoofde brein naar antwoorden, aangezien Rick dingen had gezien die onmogelijk waren. Het was verbeelding, ja, allemaal verbeelding. Zo stel ik me zijn eigen geruststelling voor.
Zijn onzekere tred bracht hem in een straat die voornamelijk bekend is vanwege een gotische kerk.
Het was daar dat hij een sinistere grom hoorde. Rick keek bijna automatisch over zijn schouder, denkend aan de onbekende die hem net een waarschuwing had toegesist. Er was niemand. Geen mens. Niets. Het was al erg laat en de meeste feestgangers waren al thuis. Rick wilde zijn wandeling naar huis hervatten, maar een ontzagwekkend grote wolf blokkeerde de doorgang. “Dus toch,” zei Rick, “ik had er tot dan toe geen bal van geloofd.” Het was een wolf – een doodgewone wolf. Je moest blijven stilstaan, zo had een deskundige op tv gezegd, want eten heeft in het wild de gewoonte weg te willen rennen.
Rick vertelde me dat hij onmogelijk had kunnen bewegen, als stijf bevroren stond hij stil en bleef hij staan. Het grote dier had donkere ogen die gloeiden als kool. Het duurde enkele seconden voordat Rick besefte dat de ogen donkerrood waren.
Kon dat eigenlijk wel?
Helaas – als gevolg van zijn dronkenschap slaagde hij er niet in lang genoeg stil te blijven staan – hij wankelde – zocht naar een nieuw evenwicht – waardoor de wolf aanviel en hapte in Ricks been – in de tussentijd wilde Rick het dier een schop geven, maar viel op de grond – deels in een regenplas – uit wanhoop gaf hij het dier een schop tegen zijn kop, daarna nog één en nog één.
“Voor een dronkenlap heb je best veel onthouden,” zei ik. Het was verbazingwekkend hoeveel hij nog wist.
“Ja-a, best knap van mij, hè,” zei hij op triomfantelijke toon. Rick stak zijn wijsvinger naar me uit en riep: “Durf eens te zeggen dat ik lieg!”
De wolf had losgelaten, zomaar ineens, blijkbaar begon hij de trappen op zijn hoofd beu te worden, vanaf dat moment is Rick naar huis gehinkeld.
Rick heeft nog bij mij aangebeld, maar ik deed niet open. Zijn broer woont in de buurt en die heeft hem naar het ziekenhuis gebracht. Onderzoek. Injecties. Een wolf, mijnheer? Ja, mevrouw, een echte wolf.
“En nu?”, vroeg ik.
“Agent gesproken – hij stond me een tikje ongelovig aan te staren – omdat ik over een wolf begon – ik vertelde ook over de man met het harige gezicht. Ik heb met geen woord verwezen naar een weerwolf. Wel zijn ze nu allemaal aan het zoeken naar een grote wolf, echt, een enorme joekel van een beest.” Rick haalde zijn schouders op. “Zoveel mensen, zoveel meningen. Eén ding! Ik weet wat ik heb gezien.”
Ik schrijf het hier op, maar je weet net zo goed als ik dat de meeste media letterlijk alle mogelijkheden hebben doorgenomen – elk scenario. Elke nacht werden er mensen gebeten door een wolf. De burgemeester beloofde extra blauw op straat waardoor in ieder geval de criminaliteit in de gemeente daalde. Met het oog op de aanvallen maakte het weinig uit, want de aanvallen gingen onverminderd door. En de beruchte mythische wolf bleef onzichtbaar voor elke camera.
De effecten van een wolvenbeet verschilden van mens tot mens, er waren er die er ongelofelijk ziek van werden, zelfs een lange tijd op een IC moesten doorbrengen, ook zijn er mensen overleden aan de gevolgen van de infectie. Sommige journalisten beweren trouwens dat het sterftecijfer als gevolg van de wolvenbeten in werkelijkheid 100% is geweest.
Desinformatie, fakenieuws, onkunde en onbegrip – realisten tegenover fantasten – ik heb het natuurlijk over de beet van een weerwolf, aangezien die van een gewone wolf allesbehalve dodelijk is. Enerzijds heb je mensen die zonder enig voorbehoud in een willekeurige rotsformatie een Ufo-landingsplaats menen te herkennen, aan de andere kant zijn er onderzoekers die zo’n kwestie graag keihard bewezen willen zien worden. Volgens mij is de reguliere wetenschap de allergrootste vriend van elke weerwolf en vampier. Niemand zal je ooit geloven, als je beweert aangevallen te zijn door een mythisch wezen – een weerwolf bijvoorbeeld. Om de doodeenvoudige reden dat hij niet kan bestaan.
En wat als ze tòch bestaan?
Heel simpel – ook dan bestaan ze niet. Ze kunnen niet bestaan. Het is min of meer een paradox.
Zojuist heb ik gezegd dat de slachtoffers allemaal zouden zijn overleden. Dat is pertinent onjuist. Er leeft er namelijk nog eentje. Mijn buurman Rick en die voelde zich kiplekker. Niks aan het handje. Wel smaakte het bier de volgende dag anders dan normaal, blijkbaar waren dat voor hem de gevolgen. Hij moest de alcohol laten staan. Geen smaak meer voor alcohol. Helemaal niets. Zijn moeder kwam ik in de supermarkt tegen en die zei dat de aanval tenminste één goed ding had opgeleverd. Nu kon hij eindelijk zijn leven beteren.
“Dus – je moet het roer noodgedwongen omgooien,” zei ik.
“Absoluut niet,” zei Rick, “ik ga op de oude voet verder, ga keihard de ontkenning in. Kom nou, ik laat me mijn biertje niet afpakken.”
In werkelijkheid ging het anders, ik kwam zijn ex-vriendin Laura tegen in een supermarkt, ze vertelde me dat Rick sinds de aanval een enorme lust voor vlees had gekregen. Groenten at hij nog sporadisch en met zichtbare tegenzin, het liefst had hij vlees op zijn bord, bij voorkeur zeer licht gebakken.
Zo plotseling als de nachtelijke aanvallen waren begonnen, zo eindigden ze ook weer. Op een nacht bleef het stil. Geen nieuwe meldingen. Na bijna een week durfden plaatselijke politici hardop te zeggen dat de hysterie voorbij was gegaan, want veel meer dan dat kon het uiteraard nooit zijn geweest. Buurman Rick bewees steeds nadrukkelijker dat hij minder openhartig begon te worden dan in het begin, net na de aanval, alsof zijn naïeve eerlijkheid in het begin hem had gedwongen voorzichtig te zijn.
Misschien was hij net een keer te veel hard in het gezicht uitgelachen door vrienden en bekenden.
Ik heb het hierboven al even over zijn vriendin gehad, die Laura heette. Sinds de aanval had ik haar niet meer gezien. Daarom begon ik te vermoeden dat Rick en Laura uit elkaar waren gegaan. Het voedde mijn nieuwsgierigheid.
Derhalve werd het saai in de stad, de wolf was verdwenen, een weerwolf heeft er sowieso nooit kunnen zijn en zwerfhonden zijn er een enkele keer, maar zelden groter dan een eenvoudige huiskat.
Op geen enkele manier zou een eenvoudige zwerfhond met een volwassen wolf verward kunnen worden.
Het leek er een beetje op dat de overheid en media gezamenlijk hadden besloten dat er een einde moest komen aan de hoax. Ik vond het een opmerkelijke wending. Tijdens een pauze op mijn werk, vroeg ik een enkele keer of er iemand nog een weerwolf was tegengekomen. Er werd stevig gelachen. Alle opwinding lag achter ons. In zekere zin leek het erop dat het nooit was gebeurd. Er was niemand gebeten door een wolf, terwijl weerwolven niet bestaan, dus die mogelijkheid moet je uitsluiten.
Ik heb het toch maar even opgezocht op internet, het officiële sterftecijfer na gemelde aanvallen die aan een wolf werden toegeschreven. Dat zijn er 23 – mannen en vrouwen. Volgens de documenten dat ik heb gelezen zijn alle slachtoffers tenslotte overleden, al heeft dat nooit zo duidelijk in de krant gestaan.
Wanneer is iets dus werkelijk gebeurd? Daarmee moet je met andere woorden het gehele spectrum van de nieuwsvoorziening meenemen – realisten èn fantasten – keurige wetenschappers, maar ook de manische complottheoretici. Ik ben van mening dat je een verschil moet maken tussen mensen die aan proberen te tonen dat iets niet per se echt is gebeurd en degenen die met alle geweld hun fabelachtige ideeën proberen te bewijzen. Misschien klinkt dit erg ingewikkeld.
Het probleem is dit en ik herhaal mezelf – alle 23 mensen die zeiden dat ze aan waren gevallen, hebben het niet overleefd. Ze zijn allemaal overleden.
Behalve één. Mijn buurman Rick. Zo fris als een hoentje.
Onbegrijpelijk.
Goed. Ik kwam zijn vriendin tegen in een supermarkt. Zoals gezegd. Ze stond opgewekt haar avondmaal uit te zoeken en zo te zien zou dat vegetarisch worden.
“Goeiendag,” zei ik en heel even dacht ik dat ze schrok.
“O, ben jij het.”
“Ik heb je toch niet aan het schrikken gemaakt?”
“Nou – heel even dacht ik – dat hij het was.”
“Je ex-vriend Rick.”
“Dat weet je ook al?”
Ik had dus gelijk, ze waren uit elkaar. “Geraden,” zei ik, “je komt nooit meer langs, ik zie je niet meer.”
“Het is vreselijk, hij eet alleen nog maar vlees,” zei ze, “’s nachts ligt hij wel eens te grommen in zijn slaap, als een hond, de laatste keer dacht ik dat hij zijn klauwen in mijn arm wilde zetten. De volgende dag heb ik mijn spullen gepakt en ben ik vertrokken. Ik hebt het gewoon gezegd. Je bent iemand anders geworden, Rick, ik ken je niet meer.”
“Het gaat me uiteraard geen bliksem aan, maar hebben jullie sinds de aanval nog seks gehad?”
Laura lachte. “Wat kijk je er serieus bij, joh.”
“En?”
“Nee, dank je feestelijk. Ik neuk niet met een hond.”
Een oudere mijnheer liep voorbij en schudde haar hoofd, ze zei nog iets en liep verder.
“Je reactie spreekt boekdelen.”
“Hij is zelfs anders gaan ruiken, echt, als een hond, misschien wel een beetje als een wolf.”
“De je-weet-wel-incidenten.”
“Precies.”
Ik probeerde in te schatten hoe serieus ze was.
“Ach ja,” zei ik.
“Ze zeggen dat er 23 mensen dood zijn daardoor.”
“Volgens de berichten die ik heb gevonden op internet is dat juist.”
Daarna hebben we afscheid van elkaar genomen.
Misschien tot ziens, nou ja, beslist tot ziens. Ik heb mezelf ook altijd graag ondergedompeld in het uitgaansleven, net als Rick en Laura.
’s Avonds zag ik mijn buurman Rick de deur uitlopen, het was net te vroeg voor een bezoekje aan een café. Bovendien wist ik vrijwel zeker dat hij de alcohol in het vervolg als een volstrekt onaantrekkelijk goedje moest beschouwen. Geen smaak meer.
Of hij moest zin hebben in vers vlees. Het betekende dat hij alsnog wat eten ging halen in de supermarkt.
Of hij wilde vers vlees oogsten in de straten van ons oude stadscentrum.
Ik besloot hem te achtervolgen, trok mijn regenjas aan en vond Rick terug in een achteraf steegje. De voordeur gleed zachtjes in het slot en ik zocht naar zijn lichaamsgeur. In welke richting was hij gegaan? De steegjes en pleintjes leken erg voor de hand liggen, maar ik vond hem ergens ander terug. Rick droeg een typerende geur met zich mee. Zowel mens als wolf, niet als een wolf en al evenmin echt een mens, hij was aan het veranderen, iets anders aan het worden, iets onbestaanbaars, als een levende paradox.
Rick slenterde ietwat besluiteloos langs het oude kanaal, ik zag hem lopen en regelmatig stilstaan met zijn handen in zijn jaszakken. Volgens mij had hij me niet eens in de gaten, net als enkele weken geleden, toen we mekaar troffen bij de oude kerk.
Zelf zorgde ik er altijd voor dat al mijn zintuigen honderd procent functioneerden, er zouden concurrenten op kunnen duiken die ik weigerde te dulden, het was nou eenmaal mijn jachtterrein. Soms kan het leven erg simpel zijn. Ik had er geen moment op gerekend dat iemand het zou overleven, aan de andere kant besta ik ook en ben ik net als Rick een paradox.
Rustig stak ik de weg over, maakte een gebaar naar een automobilist die zich een tikje zat op te winden over mijn houding. Hij leek haast te hebben. Behoedzaam stapte ik om een geparkeerde auto heen, waarna mijn voetstappen over de houten vlonder galmden. Rick draaide zich om en toonde zich gedurende een paar seconden totaal overrompeld.
“Hé – jij hier,” zei Rick. “Weet je wel dat je net zo’n jas aan hebt als… als – .” Zijn laatste woorden slikte hij in – anders dan de vorige keer herkende ik nu doodsangst in zijn ogen – hij wist het – hij raadde het gewoon. Twee weerwolven in een kleine stad was er één teveel. Hij had het nooit mogen overleven. De dood is de allerbeste probleemoplosser die ik ken.
Een mens is een mens, een wolf is een wolf, een weerwolf is een onbestaanbaar fabeldier dat nooit in de realiteit van onze samenleving zal kunnen voorkomen.
Een mens en een wolf, dat zijn twee verschillende levensvormen die de evolutie op aarde heeft voortgebracht.
Wat een geluk dat geen mens ooit zal geloven dat zo iemand als ik besta.
“Heb je honger?”, vroeg ik.
“Ja, man, ik rammel, wat ik ook doe, ik blijf eten, het is ongelofelijk,” zei Rick.
“Kom – ik trakteer. Er is een prima restaurant in de stad, het vlees is precies zoals jij het wilt eten.”
“Zeg eens. Ben je nou ook een – eh, je weet wel – ?”
“Daar praten we straks wel over. Geen zorgen.”
“Da’s tof van je,” zei Rick.
Er hing een onmiskenbare doodsangst rond mijn buurman Rick, ik had het eerder geroken, soms wierp hij een nerveuze blik over zijn schouder, alsof hij zeker wilde weten dat ik nog altijd achter hem liep.
“Hoe nu verder?”, vroeg hij.
“Dat weet je al,” zei ik.
Het is zoals het is.
Geen mens zal ooit willen toegeven dat ik werkelijk besta.
De deur naar nergens
Elke avond dezelfde herrie.
Mijn ouders maakten geweldige ruzie en ik hoorde elk woord dat ze zeiden, want ze stonden mekaar letterlijk in het gezicht te schreeuwen. Ik kon er slecht van slapen, lag er alleen maar naar te luisteren en telde de minuten af die voorbij gingen tot mijn vader de voordeur met een harde klap achter zich dichttrok. Stiekem hoopte ik dat hij nooit meer terug zou komen. Het zou best lekker rustig zijn zonder hem. Welke onrust ik ook had gevoeld in mijn binnenste, het verdween vrijwel meteen en ik viel – negen van de tien keer – in slaap. De volgende ochtend was mijn vader alweer aan het werk, de rest van de dag zouden mijn moeder en ik hem niet meer te zien krijgen of zelfs horen.
Natuurlijk hoopte ik elke dag dat er ’s avonds geen nieuwe ruzie zou uitbreken. Verwijten, geschreeuw, een voordeur die keihard in het slot viel. Ik telde net als altijd de minuten af door naar de wekkerradio te staren. Drie kwartier, soms een heel uur.
Een enkele keer belde er een buurman aan die vroeg of ze nou eens eindelijk hun bekken dicht wilden houden, omdat de ruzies hem mijlenver de keel uit begonnen te hangen. Ik geef toe, mijn vader heeft wel eens met een blauw oog gelopen. Of mijn moeder echt veel klappen heeft gekregen, daar heb ik geen idee van, maar mijn pa kreeg minstens eenmaal een klap voor zijn kop. Misschien probeerde hij eerst de buurman te raken.
Ik was veel te jong om hen te vragen waarom ze geen echtscheiding wilden overwegen. Zo’n vreemd idee vond ik het niet eens. Meer dan de helft van de kinderen in mijn klas had gescheiden ouders, ze hadden twee vaders en moeders, of drie vaders en een moeder, drie moeders en een vader. Het boeide allemaal heel weinig hoe ze verder gingen, als ze maar gewoon uit elkaar gingen, zolang ze maar gewoon een keer ophielden met ruzie maken.
Dus sprak ik weinig aan tafel, of probeerde ik het gedaan te krijgen dat ik earpods mocht dragen tijdens het eten. Muziek aan. Ik probeerde het elke keer, soms lukte het, vaak mislukte mijn poging en ik hoopte stilletjes dat mijn ouders vroegen waar mijn liefde voor muziek ineens vandaan kwam.
Eén keer vroeg mijn moeder ernaar. “Waarom toch? Vind je het soms vervelend om over je schooldag te praten? Of over wat dan ook. Je zondert je zo vaak af. Zo hoor je ook niet wat wij te zeggen hebben. Da’s toch net zo interessant. Ik vond het als meisje vroeger geweldig om naar de verhalen van mijn ouders te luisteren.”
Mijn vader sprak met volle mond, was maar deels te verstaan, al snapte ik dat hij het voor de verandering met moeder eens was. “Doe die verdomde dingen uit, jongen,” zei hij.
“Waarom? Dat vroeg je toch, mam? Vanwege jullie ruzies. Elke dag. Elke dag opnieuw! Dat hangt me tering de keel uit.”
“Ik maak nooit ruzie,” zei mijn vader, “je moeder doet dat.”
In elk geval ging de ruzie daarna over het korte gesprek aan de familie eettafel. Zoals altijd stonden ze elkaar allerhande verwijten in het gezicht te schreeuwen en sloeg mijn vader de voordeur weer met een klap achter zich dicht. Ik heb geen verwijt gehoord van mijn moeder over mijn reactie. Meestal probeerde ik het eten zo snel mogelijk naar binnen te lepelen in de hoop meteen te mogen vertrekken. Andere dingen doen, leuke dingen. Een spelletje bijvoorbeeld.
De volgende morgen waarschuwde mijn moeder alleen dat ik een beetje beter op mijn woordgebruik moest letten. Geen scheldwoorden. Ik leek teveel op hem. Zo zei ze dat.
Wat had ik anders moeten zeggen? Om te beginnen zou ik ze een advies hebben kunnen geven. Er waren een boel mensen die aan het scheiden waren of dat al hadden gedaan. Ik had het prima gevonden.
Ik moest het oude huisje nog vinden met de rood geschilderde deur waarop een bordje hing ‘niet betreden’.
Alleen loop ik nu op de zaken vooruit.
Er zat een jongen in mijn klas die Erwin heette en goede verhalen kon vertellen, hij was ook erg grappig. Meer kinderen zaten naar hem te luisteren. Een joch met rood stekelig haar, hij kwam in de klas ook vaak met goeie opmerkingen, hij had grote oren en groenige ogen die dwars door je heen keken. De lerares was mevrouw Pudding, het spijt me, beste mensen, zo noemde hij haar altijd, alleen nooit als ze hem kon horen, zo’n durfal was hij nou ook weer niet. Wel probeerde hij ons vaak op te naaien om het hardop te zeggen in de klas. Een andere jongen genaamd Mo noemde hem altijd een leugenaar en dreigde wel eens te verklappen dat hij haar altijd zo noemde. Niet omdat hij het vervelend vond voor mevrouw Pudding en dat ze zo genoemd werd, want daar deed hij zelf ook aan mee, maar gewoon om te zieken. Nog een jongen – Jan – was klein van stuk – dus noemde we hem altijd Jantje en hij werd dan altijd boos. “Later als ik groot ben, sla ik jullie allemaal in elkaar.”
Tuurlijk, jongen. Ik geloof je direct.
In werkelijkheid waren we soort van vrienden, Erwin, Mo, Jantje en ik. Altijd waren we samen, we trokken met zijn vieren op en haalden narigheid uit, omdat we dat zelf verschrikkelijk gaaf vonden.
Op een dag stonden we bij een bouwterrein te kijken, er hadden flats gestaan die helemaal waren gestript, muren en plafonds waren overgebleven, voor de rest was alles weg. Er stonden hekwerken om de bouwplaats heen, al was het goed mogelijk om ergens langs te glippen, als je dun genoeg was tenminste.
Ook stond er een huis, een arbeiderswoning met een vuurrood geschilderde deur, bijna als een waarschuwing, plus een bord. Ik heb er al over gesproken. ‘Niet betreden.’
Erwin wees ernaar en zei: “De deur die je daar ziet, is de deur naar nergens. Je komt er in een andere wereld terecht, een mooiere betere wereld, waar jouw ouders, Sem, normaal doen en geen ruzie maken.”
“Grote bullshit, man. De deur naar nergens. Je komt toch altijd ergens terecht? Nergens is anders dan ergens,” zei Mo.
“Ik kan het toch ook niet helpen dat hij zo wordt genoemd? Je moet boos worden op volwassenen die dit soort dingen hebben bedacht. Het is gewoon zoals het is.”
“Lul,” zei Erwin.
Het eindigde met een beetje duwen en trekken, daarna barstte Erwin in lachen uit, want zolang bleef niemand echt serieus.
Het was na schooltijd, we liepen maar een beetje rond te lummelen, zoals mevrouw Pudding soms zei en als ze een goede bui had, kon ze om zichzelf lachen.
Ik staarde als gehypnotiseerd naar de openstaande deur, het hekwerk dat de boel moest afsluiten, stond op een kiertje. Je kon er zo langs. Geen probleem.
“Geloof hem niet, Sem. Als hij ademt, dan liegt hij al. Zo zegt mijn pa het ook wel eens,” zei Jantje.
“Ik zeg altijd de waarheid,” zei Erwin en hij spuugde op de grond.
“Dan moet je Pudding toch eens vertellen hoe je haar altijd noemt, vooral als ze je niet kan horen,” zei Mo met een valse grijns op zijn gezicht.
Misschien had hij gelijk, misschien ook niet.
We gingen naar huis. Alle vier. Het verhaal van Erwin zou me weinig moeten doen, maar ik moest eraan denken – natuurlijk was het onzin wat Erwin had verteld – hij stond altijd maar een flink stuk voor zich uit te liegen – keihard te fantaseren.
Maar toch.
Weet je nog hoe ik mijn verhaal ben begonnen?
Elke avond dezelfde herrie.
De laatste avond thuis begonnen mijn ouders aan de eettafel al ruzie te maken, normaal wachtten ze tot ik op bed lag, waarna ze in elk geval het idee hadden dat ik er weinig van mee kreeg. Het was een illusie. Zoals altijd verstond ik elk woord.
Ik stond op en liep de trap af, heel even gluurde ik door de kier van de deur, ik kon het precies goed zien.
Mijn ouders stonden als gebruikelijk naar mekaar te schreeuwen. Toen riep mijn moeder iets wat ik haar nooit eerder had horen roepen: “Vuile hoerenloper! Ik heb genoeg van jou. En donder nou op mijn huis uit, verdomme.”
Hoe mijn vader hierop reageerde was veel en veel erger. Hij gaf mijn moeder een harde klap in haar gezicht. “Smerige teef,” zei hij, “je krijgt geen cent, als je dat maar weet.” Zonder te aarzelen liep hij de deur uit – ik heb mijn vader daarna nooit meer gezien.
Het einde van de ruzie, nee, het was het begin van het einde.
Ik schrok ervan, draaide me om en vluchtte zachtjes naar mijn kamer in de hoop dat ze er niet achter zouden komen dat ik het allemaal had gezien. De klap die hij moeder had gegeven. Het leek zelfs alsof ik zijn hand op mijn wang kon voelen, de volle snelheid en kracht van een volwassen hand. De zijne wel te verstaan. Terwijl ik lag te woelen in bed, bleef ik me aan de andere kant ook afvragen of ik het ook werkelijk allemaal zo had gezien. Was het geen verbeelding geweest of zo.
Ik hoorde mijn moeder praten – een telefoongesprek. Dat deed ze wel vaker, als mijn vader de deur uit was gelopen aan het einde van een nieuwe heftige ruzie, of dezelfde die mijn ouders de vorige avond hadden gehad en in feite elke godvergeten avond opnieuw hadden.
Natuurlijk slaagde ik er niet in om de slaap te vatten. Daarom stond ik na een half uur op, ik liep naar de woonkamer en vroeg: “Komt papa nog terug?”
“Nee, Sem, dat is voorbij. Zo meteen komt je opa langs om het voordeurslot te veranderen. Ik weet dat het moeilijk is, maar je kunt maar beter naar bed gaan.”
Herrie. Ruzie. Woordgevecht. Ze zijn te ver gegaan.
“Ik kan nie’ slapen,” zei ik.
“Zo meteen kom ik even kijken – en praten. Goed?”
Eén van de laatste gedachten die ik had voordat ik in slaap viel was de deur naar nergens, aldus het verhaal van mijn goede vriend en fantast Erwin. Volgens hem hoefde je alleen maar een stap over de drempel te zetten om in een andere betere wereld te komen zonder de vreselijke herrie die mijn ouders elke avond hadden – tot die bewuste avond in elk geval. Mijn moeder had geen ruimte gelaten voor enige twijfel. Het was voorbij. Ik had de klap gezien die volgde op het verwijt dat mijn moeder hem in het gezicht had geslingerd.
Uiteraard wist ik heel goed wat het betekende. Hoerenloper.
Terwijl ik in het donker naar het plafond lag te staren en de stemmen zocht van mijn moeder en opa die samen overlegden over hoe ze nu verder moesten, probeerde ik fantasie en werkelijkheid te scheiden. Mijn vader die tegen betaling een vrouw bezocht met wie hij vervolgens seks had, of in het andere geval een vrouw waar hij een gratis beurt kon halen, zoals Erwin en Mo het allebei vaak hadden omschreven. Ze hadden allebei al seks gehad, dat vertelden ze tenminste. Wat deed mijn vader in vredesnaam als hij de deur uit was gegaan? Een stukje wandelen en terugkomen na een kwartier of zoiets, als ik al sliep. Ik heb het een enkele keer met mijn vrienden besproken, maar de antwoorden waren weinig behulpzaam. Speculaties. Puber wensdromen. Wat Erwin en Mo zelf het liefst gedaan zouden hebben.
Fantasie en werkelijkheid.
Vermoedelijk heeft mijn moeder inderdaad in mijn slaapkamer gestaan, net als opa, maar ik was inmiddels in slaap gevallen. Een droomloze nacht.
De volgende ochtend vertelde mijn moeder dat ze hem nog had gesproken – gisteravond – hij had iets onvergeeflijks gedaan – ze hadden allebei schuld, maar hij had vanzelfsprekend veel meer schuld dan mijn moeder. Ze waren uit elkaar – gingen scheiden – definitief – het was beter zo. Mijn moeder had nauwelijks geslapen. O ja, we gingen ook verhuizen. Naar een andere stad. Bij opa en oma in de buurt. Dat zou ook beter zijn voor hen.
Ik wilde er niet over nadenken waarom dat beter zou zijn voor opa en oma.
En ik dan? Hoe zat het met mijn vrienden?
Wat moest ik zeggen? ‘Luister nou eens, mam, als jullie nou eens geen ruzie maakten met zijn tweeën, dan lukt het misschien best wel.’ Ik was geen kind van zes meer. Zulke dingen bestonden hooguit in je hoofd, niet in werkelijkheid. Tenslotte was ik al 14 jaar oud. Ik was geen kind, maar ook geen man. Veel politieseries die ik op tv zag, gingen over mannen die vrouwen vermoorden, omdat de vrouw in kwestie op een dag andere dingen wilden gaan doen dan haar vriend. Ik had heel even de woorden ‘ik begrijp het’ op mijn lippen, maar zweeg alleen.
Terug naar het ontbijt. De volgende ochtend. Weet je nog?
Ik nam een slok melk en vroeg: “Wanneer gaan we?”
“Nou ja,” zei mijn moeder, “ik moet kleren inpakken, opa bellen, papieren opzoeken die ik nodig ga hebben voor de echtscheiding en dan verlaten we dit vervloekte huis.”
In mijn ogen lag de vraag: “Waarom eigenlijk zo snel?”
“Het is beter zo. Geloof me.”
“Dan ga ik mijn vrienden nog even opzoeken.”
Er lag een besluiteloze blik in haar ogen, zo herinner ik het me, alsof mijn moeder het me liever wilde verbieden weg te gaan. Alsof mijn vader buiten klaar stond om me te ontvoeren en weet ik veel waarheen te brengen. “Neem je telefoon mee, als je je vader spreekt, denk eraan, je mag niet in zijn auto.”
“Goed, mama.”
“En blijf niet te lang weg, je moet ook inpakken.”
“Uurtje, mam.”
Erwin en Mo woonden dicht bij elkaar in hetzelfde flatgebouw, ik was er al vaker geweest.
Onderweg kwam ik allerlei mensen tegen, bekende gezichten zelfs, maar mijn vader was er niet bij.
Naar school nam ik meestal exact dezelfde route, nu nam ik een kleine omweg, omdat ik langs de bouwplaats wilde lopen. Verrassend genoeg kwam ik wel een ander bekend gezicht tegen, mevrouw Pudding, de lerares in hardloopkleding – alsof ze de laatste bus wilde halen, zoals mijn vader wel eens gekscherend zei. Heel even keek ze om, maar vond me toch te onbelangrijk om stil te blijven staan. Ze had helemaal niks van een pudding. Toch eens vragen straks aan Erwin. Vermoedelijk heeft hij staan te liegen dat hij barst, Zoals altijd.
Het bezoek loste zo’n beetje op in mijn hoofd, toen ik langs het huisje liep met de rode voordeur en het bordje ‘niet betreden’. Nog altijd stond de deur op een kier en het bleek net als gisteren mogelijk om door het hek te glippen. Ik keek om me heen en vroeg me af het de moeite waard zou zijn om eens binnen te gaan kijken. Op zijn minst kon ik later tegen Erwin zeggen dat er weinig aparts gebeurde en dat zijn fantasieën zoals altijd van zijn gezicht dropen. Hij zou er om lachen. Zoals hij meestal deed. En daarna zijn schouders ophalen. In die volgorde ongeveer.
Verboden moest je negeren. Dat wist iedereen. Mag het niet, dan doe je het toch. Wat kon er gebeuren?
Ik duwde de voordeur open en betrad het halletje – gestripte muren, geen behang of zo, een kale betonnen vloer – net als in de woonkamer overigens – geen bijzonderheden. Het huis stond niet alleen op de nominatie om gesloopt te worden, het was er in feite al helemaal klaar voor, alleen de slopershamer moest er nog tegenaan.
Teleurgesteld verliet ik het huis en het viel me op dat het anders dan enkele ogenblikken terug een tikje miezerde. Er was een grauwe grijze lucht, alsof er nooit meer zonneschijn zou kunnen komen. Zo’n dag. Eerder nog was het half bewolkt. Best lekker weer.
Na bijna vijf minuten bereikte ik de straat van Erwin en Mo die op het pleintje aan het voetballen waren. Ik schreeuwde naar ze. “Hé tobbers.” Mijn mondhoeken gingen omhoog, hier werd ik blij van. Mijn vrienden.
Mo trok een chagrijnig smoelwerk en ik schrok ervan. “Wie ben jij? Ik ken jou helemaal niet! Ga weg hier voordat ik je tanden eruit schop.”
“Maar ik ben het – Sem.”
“Donder op, idioot, tief een eind op, je hebt hier niks te zoeken. Dit is onze straat, ons pleintje,” zei Erwin.
“Is dit een grap?”, vroeg ik, maar Erwin begon zijn vuisten te ballen – hij mocht dan een vreselijke ouwehoer zijn die letterlijk van alles bij elkaar fantaseert – maar ik wist dat hij erg sterk was.
In feite deed ik echt niets bijzonders, maar ik kreeg wel een stomp in mijn gezicht. “Opzouten en heel snel.”
Een – twee seconden – ik nam een beslissing – we zouden toch al gaan verhuizen – met andere woorden – ik gaf het op – zonder een woord te zeggen draaide ik me om en begon weg te lopen.
Natuurlijk voelde ik me verward – ik liep na te denken over wat er gebeurd zou kunnen zijn.
Ze deden echt heel anders dan normaal, Erwin en Mo.
Jantje misschien proberen? Nee, laat ook maar.
Er galmde onverwacht een luide stem door de straat – nog eenmaal bleef ik staan en keek over mijn schouder.
Een oudere vent in een auto – ik herkende hem zoals hij nonchalant uit het raam leunde – tegelijk schrok ik me helemaal wezenloos – het was een neef van Mo die twee jaar terug was doodgeschoten op straat – per ongeluk overigens – de dader had hem voor een drugsdealer gehouden – Mo’s neef was een heel normale gast – hij was dood en toch zat hij hier achter het stuur van zijn auto. Dat kon helemaal niet.
Toen ben ik hard naar huis gaan rennen.
Ondertussen dacht ik aain de neef van Mo die dood was geschoten enkele jaren terug – ik had de foto gezien, zelfs bewaard in mijn telefoon met een paar weblinks van krantenberichten die over hem waren geschreven, de aanslag en zelfs rechtszaak. Alles.
Het was godsallemachtig onmogelijk.
En toch had ik het met eigen ogen gezien.
Ik zag meteen wat er in onze straat fout zat.
Er ontbrak een huis, het onze, de huizen van onze buren waren zwaar beschadigd, alsof er een brand was geweest.
Er waren mensen buiten, uiteraard kende ik hen allemaal, want ik had nou eenmaal in dezelfde straat gewoond met mijn ouders.
Ons huis was er niet meer. Hoe was het mogelijk?
Daarom vroeg ik aan de oude mijnheer Van Dijk die zijn hondje uitliet wat er was gebeurd. Hij schudde zijn hoofd. “Ellende. Niks dan ellende, jongen.”
Verderop liep mevrouw Pudding die net deed of ze me nooit eerder had gezien wat de oude Van Dijk met zijn hondje ook had gedaan. Wat was er toch veranderd? Met mij niks. Voor de rest gedroeg iedereen zich anders sinds ik het huisje had betreden – Erwin had het gezegd – je kwam in een nieuwe betere wereld terecht, mijn ouders zouden normaal bij elkaar zijn, we zouden gelukkig zijn en er was nooit ruzie, hij zou mijn moeder geen klap geven – nooit.
Ik moest terug naar het huisje, er had precies zoals Erwin had voorspeld een soort betovering plaatsgevonden die me naar een andere akelige wereld had gebracht. Geen betere wereld overigens. Maar een akelige smerige plek.
“Waar is het huis gebleven?”, vroeg ik en mevrouw Pudding bleef stilstaan, ik hoopte dat ze me zou herkennen. “Weet u het soms?”
“Iets heel naars,” zei mevrouw Pudding.
“Alsjeblieft?”
“Echtelijk ruzie – de echtgenoot heeft zijn vrouw en zoon vermoord en vervolgens het huis in brand gestoken met zichzelf erin – er is geen spoor van die mensen terug gevonden. Altijd herrie. Altijd ruzie in de tent.” Er lag een verbeten trek op haar gezicht, terwijl ze haar uitleg gaf. “Het heeft in de krant gestaan, iedereen heeft het er wekenlang over gehad. Hoe kan het dat jij dit niet weet?”
“Ze zijn dus allemaal dood?”
“Ja.”
Terug naar het huisje met de rode voordeur.
Ik negeerde mevrouw Pudding die met dezelfde licht cynische ondertoon had gesproken als ze in de klas vaak had gedaan. Kende ze mijn gezicht of dacht ze dat ik vast een van haar vele leerlingen moest zijn, een ander bekend gezicht? Ik rende naar het huisje, maar deed daar een volgende verschrikkelijke ontdekking.
Het huisje was gesloopt, er stond niets meer. Alleen een braakliggend veldje met hier en daar grassprieten, maar vooral hondendrollen.
Ik had geen idee wat ik verder nog kon doen.
Natuurlijk vocht ik tegen de tranen. Er stond een stapeltje stoeptegels, daar ben ik op gaan zitten.
Hoeveel tijd er voorbij ging? Geen idee.
Op zeker moment stopte er een politieauto, agenten stapten uit. “Hoe is je naam, jongen?”, vroeg een agente.
Het waren de tranen, denk ik. Wat nu? Wat moest ik nou doen?
“Laa’ me met rust.”
“Kom nou. Vertel ons waar je woont. Dan brengen we je thuis,” zei de agente.
“Nergens. Daar woon ik nu, mevrouw. Helemaal nergens.”
De doodshoofdmagiër
Rustig wandelde Aras naar de roltrappen die vandaag voor de verandering nu eens goed functioneerden – het was een koude regenachtige dag en hij had zojuist een telefoontje gekregen dat zijn auto klaar stond na een nieuwe Apk-keuring. Er bleek weinig aan de hand te zijn. Olie verversen en zo. Normaal zou hij nog eventjes hebben gewacht, maar het weer beloofde te verslechteren en er werd zelfs een storm voorspeld.
Een onbekende man probeerde hem mopperend te passeren en duwde hem een beetje opzij, omdat Aras niet ver genoeg naar rechts stond. Mensen waaierden in alle richtingen uit – hij betrad de stationshal en koos voor perron 17 – een volgende roltrap – sinds enkele dagen had hij de trein nodig om per openbaar vervoer bij de garage te komen – er was een nieuwe dienstregeling ingevoerd, hetgeen betekende dat er in een deel van de stad helaas geen bussen meer reden.
Dankzij vooruitgang en efficiëntie.
Binnen enkele minuten zou er gelukkig een trein arriveren, dus hij zocht de grootste groep mensen op. Vermoedelijk zou hij daar ook moeten instappen. De man die hem zojuist opzij had geprobeerd te duwen had koffie gekocht en hield het bekertje vast alsof het een belangrijke verovering was. Aras zocht de beschutting op van een wachtruimte, hoewel de regen en wind er net zo goed vrij spel had. Helaas kwam de haastige medereiziger in zijn richting en hij had een blik in zijn ogen die weinig goeds beloofde. Voor Aras was er weinig aan de hand – hij wilde zijn auto ophalen bij de garage en daarna rustig naar huis.
“U weet toch wel dat het de bedoeling is dat u geheel rechts op de roltrap moet staan, zodat de mensen die haast hebben niet worden tegengehouden,” zei de man en er lag een vreemde glimlach op zijn gezicht.
“En je wacht op dezelfde trein als ik?”, vroeg Aras.
Inmiddels begon de trein binnen te komen en Aras negeerde de man die hem een les wilde leren en zich druk had gemaakt om niets in het bijzonder – haast had gehad, omdat hij een beker koffie wilde kopen. Beiden mannen zochten in verschillende wagons een zitplaats – de reis van Aras zou slechts enkele minuten duren – hij zou de stad zelfs niet verlaten.
Ongeveer tien minuten later stond hij op het perron in het noordwestelijk deel van de stad – hij daalde een brede trap af en ontdekte beneden op het trottoir dat hij aan de verkeerde kant van de straat terecht was gekomen – zijn herkenningspunt bestond uit een oud stoomtreintje dat op de hoek van de kruising was neergezet – daar moest hij heen. De enige veilige en snelle weg, gezien het enorm drukke verkeer, was terug omhoog te gaan en aan de andere kant via de andere trap naar de straat af te dalen en zo verder te lopen naar de garage.
Dus – hij ging naar boven, vloekte enkele malen vanwege de extra moeite die hij moest doen om op zijn bestemming te komen en belandde op een verlaten perron, terwijl er zojuist nog een paar jonge mensen hadden gestaan. Nee, niet helemaal verlaten – aangezien er nog één man stond. Aras herkende hem – ruim een kwartier geleden had de betweterige kerel geprobeerd hem de les te lezen over waar je precies op een roltrap plaats diende te nemen. Het was dezelfde man en toch weer niet, want hij leek de afgelopen minuten jaren ouder te zijn geworden en dat was uiteraard onzin. Het moest iemand anders zijn. Inmiddels vielen er geen regen meer, de wind voelde fijner aan dan daarnet beneden op straat. Nog even en het zonnetje zou doorbreken.
“Het spijt me – ik moet de andere trap hebben,” zei Aras die de onbekende koffieliefhebber passeerde.
“Ik wilde u even alleen spreken, mijnheer Aras.”
“Sorry – hebben we mekaar eerder gesproken of gezien? Heb ik bij u in de klas gezeten of zo?” Aras bleef staan en onderzocht de onbekende beter. Het was een normale man die zich net niet casual kleedde – een man waarvan je geloofde dat hij de baas was.
“Uw eerste vraag kan bevestigend antwoorden.”
“U bent ouder geworden – u bent dezelfde man?”
“Ja, dat ben ik.”
“Hoe is dat mogelijk?”, vroeg Aras.
“Ik ben de geheimzinnige vreemdeling die u kent uit de verhalen die mensen elkaar vroeger vertelden.”
“Het spijt me – niet bij ons thuis.”
“Nee – inderdaad. Dat weet ik.”
“Mag ik nu passeren?”
“Om heel eerlijk te zijn – ik ben hier om u te herinneren aan uw belofte, mijnheer Aras,” zei de man die zich als een geheimzinnige vreemdeling had voorgesteld – het betekende dat Aras vermoedelijk met een gestoord individu te maken moest hebben.
Maar hij zag dezelfde persoon voor zich die Aras een goede twintig minuten geleden opzij probeerde te duwen en daar aardig in was geslaagd. Inmiddels stond de vreemdeling niet langer rechtop, maar gebogen, zoals een bejaarde man – hij had een smal gezicht gekregen met ingevallen wangen – zijn huid zat vol pigmentvlekken – daarstraks was hij een vijftiger geweest, zoals er een miljoen zijn in het land.
“Ik begrijp er niets van.”
“Het doet me genoegen dat ik hier en nu mag zeggen dat u het stokje van me gaat overnemen, mijnheer.”
“Stokje? Welk stokje? Waar heeft u het over?”
“U moet het de tijd geven, het komt vanzelf.”
“Dit is gewoon onzin,” zei Aras.
“Hier – neemt u alstublieft mijn koffie, want daar zult u tenslotte troost uit putten – het is namelijk het enige waar u na verloop van tijd nog van zult genieten.”
Hoewel hij de beker niet eens wilde aanpakken, hield Aras hem tenslotte wel degelijk vast, waarna de geheimzinnige vreemdeling zich omdraaide en over de rand van het perron stapte en spoorloos verdween.
Heel even stond Aras naar beneden te kijken. Er was helemaal niets. Wèl voelde hij de regen op zijn hoofd neerdalen – het was een vieze koude wind – er ging een rilling door zijn lichaam en hij deinsde achteruit.
Er kwam een andere trein het station binnen.
“Gaat het wel, mijnheer?’, vroeg een jonge studente.
“Ja,” zei Aras.
Het leek volslagen onzin – verbeelding – hij deed alsof er geen ontmoeting had plaatsgevonden, alsof er niemand over de rand van het perron was gestapt, alsof hij gedurende enkele minuten geen regen had gevoeld en het nooit vijf tot tien graden warmer was geweest – want het zweet stond op zijn rug. Aras daalde de trap af en hield de leuning stevig vast.
Een belofte – kennelijk had hij ooit een belofte gedaan – het probleem was alleen dat hij alles was vergeten.
Zo wandelde hij in gedachten verzonken verder, sloeg net voorbij de stoomtrein rechts en volgde het voetpad – een man passeerde hem die ijverig een bakfiets met drie kletsende kinderen vooruit trapte – normaal stond Aras vanwege zijn goede geheugen bekend en vergat hij niets of anders heel weinig – nu leek een onbekende, wiens naam hij nog altijd niet kende, een belofte te hebben gedaan – het was een man die over de rand van het perron was gestapt – een beetje zoals een zelfmoordenaar had gedaan voor een aanstormende trein – in plaats daarvan was de geheimzinnige vreemdeling in het niets verdwenen.
Er golfde een koude rilling door zijn lichaam en Aras vreesde voor een opkomende verkoudheid. Korte tijd later stapte hij over de drempel van de garage – betaalde zijn rekening en zocht zijn auto op. Achter het stuur van zijn blauwe Opel probeerde hij de eigenaardige ontmoeting op het perron naar de achtergrond te verdrijven. Hij had het zich verbeeld.
Het was natuurlijk de wind en regen geweest – kou.
Terwijl er muziek speelde, stuurde hij naar rechts – aan het eind van de straat ontdekte hij een Eiffeltoren die stukken kleiner was uitgevallen dan het origineel.
Een vreemde plek voor zoiets – hij ging linksaf en verderop bevond zich de kruising met het pompstation – ja, ondanks alle praatjes van de gemeente was het honderd keer prettiger in je eigen auto – zeker als het zulk slecht weer was. In zijn brein tolden diverse herinneringen rond – hij wist alles nog.
Behalve een belofte – iets over een stokje overnemen.
Andere auto’s begonnen te rijden – hij trapte het gaspedaal omlaag en volgde de stroom – ging rechts en zag een flatgebouw opdoemen met de geschilderde gezichten van twee beroemde Nederlandse wielrenners die een ronde van Frankrijk hadden gewonnen. Er was ruimte voor meer. In zijn ooghoek – schuin rechts voor hem – stak een meisje over – op een knalrode fiets – als het bloed van een mens – rood stoplicht – Aras bedacht dat het veel te vroeg was, want tienermeisjes hoorden niet te verongelukken. Rode auto – een oude Ford – wist haar te ontwijken. Het meisje lanceerde enkele scheldwoorden en zo te zien deed de bestuurder exact hetzelfde – ook claxonneerde hij langdurig – hij was terecht erg boos.
Zelf liet hij het gaspedaal omhoog komen – er stonden mensen toe te kijken die met name hun hoofden schudden, omdat het meisje geen geduld had gehad om even te wachten tot het groen was geworden.
Het was inderdaad een belofte die hij ooit had gedaan – zijn geheugen gaf hem het complete verhaal dat hij jaren geleden heel diep had weggestopt, maar dankzij de schok van iets wat een aanrijding had moeten zijn wist Aras het weer. Zijn hand legde hij losjes op de koppeling – begon weer te rijden en liet zich ontspannen meevoeren in het verkeer, zoals altijd.
Hij wist het weer. Het einde was nooit echt een einde, maar het begin van iets nieuws dat zich ergens anders afspeelde, zoals de geheimzinnige vreemdeling niet over de rand van het perron naar een zekere dood was getuimeld – verschillende werkelijkheden kwamen nu samen en Aras leefde dankzij een gelukkig toeval in één van de vele duizenden en misschien miljoenen werelden – geen universum, maar een multiversum, het was het lot van een man als Aras wiens taak het was geworden om uiteenlopende kansen samen te brengen. Het gevolg van een heel oude belofte.
Ergens was er een planeet zoals de aarde waarop het meisje met haar bloedrode fiets wèl snoeihard in botsing was gekomen met de auto die haar hier net had gemist. Miljoenen werelden, miljoenen kansen.
Jaren geleden – toen wilde het nog wel eens gebeuren dat plassen en sloten dichtvroren – strenge winters – anders dan vandaag de dag – na weken van lichte en matige vorst bleef het overdag rond het nulpunt, zoals het zo mooi werd omschreven. Sneeuw was geleidelijk veranderd in regen – een keiharde bevroren ondergrond had gezorgd voor een laag ijs – het was spiegelglad en om op school te kunnen komen had Aras een leraar gevraagd of hij mee mocht rijden. Natuurlijk bleek het een kansloze missie te zijn, want ruim driekwart van alle leerlingen had de school niet eens gehaald – sterker nog – dikwijls slaagden ze er zelfs niet in om het dorp te verlaten waar ze woonden.
Op de terugweg ging het fout en ze hadden bijna de straat bereikt waarin ze beiden woonden – idee was rechts te gaan, door de snelheid en gladde bodem schoot de auto rechtdoor – de leraar dook halverwege de helling zijn auto uit en Aras worstelde met zijn autogordel – daar kwam zijn leven tot stilstand. Letterlijk dus. Hij heeft er later nooit meer over gesproken, omdat hij het hele voorval wilde vergeten.
Volgende dag had zijn leraar in de krant gestaan – de aanwezigheid van Aras werd verzwegen, alsof hij er nooit bij was geweest. Toch gebeurde er iets vreemds toen de auto omlaag suisde – ondanks het feit dat de docent er allang uit was gesprongen, zat er iemand naast hem en de helling leek geen begin of einde te hebben – in werkelijkheid ging het om een metertje of vijf. “Denk je dat het ijs dik genoeg is voor een auto? In elk geval een minuut of twee, misschien drie, tot je je gordel los hebt weten te krijgen en eruit kunt.”
“Wie ben jij?”, vroeg de zestienjarige Aras. Ver weg in een onvoorstelbare diepte slaagde hij erin de bevroren sloot te ontwaren, het vroor sinds december.
“Ik ben de Doodshoofdmagiër.”
“Ga ik nou dood? Breekt de auto door het ijs?”
De provincie werd destijds bedekt door een dikke laag ijs – er waren mensen aan het schaatsen op straat, omdat het mogelijk was. Een fractie van een seconde – langer zou de auto onmogelijk nodig hebben gehad om het ijs te bereiken en tot stilstand te komen, maar Aras dacht dat het een eeuwigheid was geweest. Hij had er niks bij gedacht. Het probleem zat hem in de autogordel. Het was een ander systeem dan in zijn vaders auto. Het rode knopje zat op een totaal andere plek. Jaren later dacht hij aan het voorval en snapte hij dat mensen vaak doen zonder na te denken.
Normaal pakte hij lijn 5 naar huis of de garage, maar dankzij een nieuwe dienstregeling werd hij gedwongen de trein te nemen – het was de reden waarom een dwaze vent hem weg had geprobeerd te duwen, een zogenoemde doodshoofdmagiër – iemand die een dwaze liefde had voor koffie, want het was de koffie geweest waardoor de man Aras op de roltrap weg had willen duwen – het was het begin van alles.
Een kruispunt – een treinstationnetje.
Enkele ogenblikken geleden had hij achter het stuur van zijn auto gezeten – nu was Aras opnieuw onderweg naar de garage om zijn auto te halen – het duurde een paar seconden voordat het besef tot zijn verstand wist door te dringen – in zijn ooghoek zag hij een trotse vader met drie kinderen in een bakfiets.
Daarom bleef Aras stilstaan – hij keek naar het station dat hoog boven de weg uittorende en het was er een drukte van belang – mensen stonden druk te bellen, toch heerste er geen enthousiaste sfeer, hij dacht aan bedroefdheid – alsof er een mens was doodgegaan.
Nee, er was niemand over de rand van het perron gestapt – Aras had zelf gekeken en er was echt niets.
Niemand. Geen idee hoe het kon. Maar het was wèl gebeurd. Soms moest je geen verklaringen zoeken.
Hij besloot de kwestie te laten rusten en zijn auto op te halen, want die stond natuurlijk nog in de garage.
Aras begon de straat over te steken – er lag een prachtig voetpad langs de weg dat hij moest volgen – een secondelang bleef hij wachten op de man die opgewekt een paar kleuters probeerde te interesseren in een kunstwerk – de jongens dachten dat hij de voorlichtingsposter bedoelde die waarschuwde voor alcohol in het verkeer, de vader gaf het toen maar op.
Natuurlijk viel er al urenlang een druilige regen, toen hij het kantoor van de garage binnenstapte begroette de eigenaar hem net zo enthousiast als altijd. “Goeiemiddag, mijnheer Aras. Fijn u weer te zien.”
“Je had gebeld dat de auto klaar was.”
“Ja, ik weet het.”
Aras boog voorover en zocht zijn autosleutel die een opvallende sleutelhanger had – zeer herkenbaar vanwege een metalen Kipling aapje – het lag er niet.
“Is iemand er nog mee bezig?”, voeg Aras.
“Nee, je broer is geweest. Ik had je niet verwacht.”
“Maar ik kom altijd zelf!”
“Vraag maar aan je broer, drink een koffietje met hem – ik blijf er buiten, want ik dacht er goed aan te doen,” zei de garagehouder die zijn armen omhoog stak.
“Wanneer?”
“Drie dagen geleden.”
“Oké, ik ga mijn broer wel bellen. De groeten!”
Met een harde dreun trok hij de deur achter zich dicht en liep weg, al bleef hij op het trottoir weifelend staan. In een van de autoruiten zag hij zijn eigen reflectie terug – het viel erg op dat hij donkere ogen had gekregen – bijna net zo donker als het scherm van zijn telefoon die hij vanochtend had opgeladen. Vreemd.
Net als de auto – daarstraks – drie dagen geleden.
Een oudere man op een elektrische fiets passeerde Aras, terwijl hij naar de bushalte liep – nee, dat zou geen enkel nut hebben, want er reden hier geen bussen meer – er was een efficiëntere dienstregeling ingevoerd – onrendabele lijnen waren opgeheven. Zo meteen zou er ongetwijfeld een auto linksaf slaan en de oudere man met zijn e-bike ging veel te snel.
Het was een donkere Volkswagen en de bestuurder reed niet eens zo hard – dat viel best mee – maar de oudere fietser schrok enorm, hij viel op het asfalt – de bestuurder van de auto slaagde er niet in om op tijd te stoppen en overreed de man wiens stem door merg en been ging – nee, ‘zou moeten gaan’ – Aras voelde er niets bij – anders dan normaal – het deed hem niks.
Het besef vormde zich in zijn hoofd dat hij het ijs zojuist voor de eerste keer flinterdun had gemaakt. Hij hoorde geen man in doodsnood, maar krakend ijs.
Was het dan echt zo gemakkelijk?
Aras keek onrustig zoekend om zich heen, alsof iedereen hem als een dader zou herkennen. Maar hoe zou dat in vredesnaam mogelijk zijn? Het was volkomen onzin – dus Aras wandelde onverstoorbaar verder – negeerde de bestuurder en onbeweeglijke fietser volkomen – Aras had zijn werk gedaan.
Tegelijkertijd leken ze hem niet eens waar te nemen.
Omdat zijn brein geen andere oplossing wist te bedenken, keerde hij terug naar het station – nog eenmaal wierp Aras een blik over zijn schouder en zag de bestuurder een telefoongesprek voeren – zelfs de woorden kon hij ondanks de afstand goed verstaan.
Hij legde zijn hand op de leuning, klom moeizaam naar boven en bedacht wel zin te hebben in een goeie kop koffie, zoals zijn moeder vroeger altijd zette. Op het perron keek hij om zich heen – telde slechts een handjevol passagiers die de regen hadden getrotseerd. Het oogde netjes en kalm, want er was nooit iemand voorover getuimeld, vermorzeld door een trein.
Het duurde bijna zeven minuten voordat er een trein stopte – Aras wilde naar het centraal station, want daar hadden ze prima koffie – eten trouwens ook – hij had op de eerste plaats zin in een stevige bak koffie.
Een vrouw wilde eerder instappen dan hij – raakte zijn schouder, maar er gebeurde verder niet zo veel.
Misschien dacht hij dat hun schouders tegen elkaar botsten – het probleem was dat hij er niks van voelde.
Op het centraal station stapte hij uit – net als alle andere passagiers – hij zocht naar een roltrap en herinnerde zich opnieuw dat hij zin had in koffie.
Geen eten of zo. Koffie. Naar huis wilde hij evenmin.
Hij stapte op de roltrap en herinnerde zich zijn thuis.
Voetstappen in het trappenhuis – Bulgaarse stemmen van de benedenburen – het was allemaal krakend ijs, zoals de stem van een jonge student – geen woorden, maar krakend ijs dat minimaal 20 centimeter dik had moeten zijn in plaats van het flinterdunne vliesje dat er destijds lag – het was veel te weinig voor een auto.
Behoedzaam lichtte hij enkele minuten later de deksel van zijn beker op – het was een overheerlijke geur, zodat hij even mocht vergeten dat hij was gestorven.
Social distance
Beneden klonk er gisterochtend een brandalarm en ik dacht: ‘Alweer?’ Het betekende dat ik een vierde brand heb meegemaakt in zeventien jaar tijd. Zelf vind ik het best veel, maar ik heb nou eenmaal nooit statistieken gezien waaruit blijkt dat dat echt zo is. Ik hoorde opgewonden stemmen op het balkon – een Slavische taal – kuchende volwassenen, terwijl er toch ook een jongen van tien jaar moest zijn die uit verveling nog wel eens met een bal loopt te klieren. We doen allemaal andere dingen, sinds er een social distance is afgekondigd door de regering.
In het portiek hangt er een brief, afkomstig van twee studentes die een balkon-buurtfeest willen organiseren – nou ja – ze vragen zich feitelijk af of dat wel een goed idee zou zijn. Je moet een QR-code fotograferen en daarna kom je op hun site terecht waar je je mening mag achterlaten. Het idee is om je eigen balkon of huis te gebruiken. Vanzelfsprekend moet je zelf voor eten en drinken zorgen. Social distance.
Ondanks alles ga ik regelmatig wandelen, want dat mag van de premier.
De benedenburen hadden het keukenraam opengezet, zodat de brandlucht eruit zou kunnen.
Het kruispunt dat eind verleden jaar nog het predicaat ‘gevaarlijkste van de stad’ heeft gekregen, lag en ligt er ook nu weer verlaten bij. Nauwelijks wandelaars of fietsers, een enkele auto. Eerlijk gezegd heb ik vandaag nog geen bus of tram gezien.
Hoelang zou het duren voordat werkeloos thuis zittende mensen tegen de muren van hun huis op proberen te lopen? In Duitsland zijn de eerste lockdown-mishandelingen gemeld.
In het park hingen er een paar scholieren rond. ’s Avonds zei premier Rutte dat er opgetreden zou worden tegen samenscholingen.
Terwijl ik bij een stoplicht stond te wachten, kreeg ik een idee voor een post apocalyptisch verhaal.
Feestvieren terwijl de samenleving instort. Lege straten en geplunderde supermarkten, mensen die op de vlucht zijn of feestvieren, zolang er tenminste voldoende drank en drugs beschikbaar blijven. Net als de elite in Damascus jaren geleden op de daken van hun flatgebouwen deden. Enkele kilometers verderop was het oorlog.
Doomsdaypreppers vind ik overigens een probleem.
Er komt altijd weer een dag dat je je huis moet verlaten. Vroeg of laat is alles ècht op. En dan? Wat doe je als al je voorraden hebt opgegeten en de wereld is verder gegaan? Een goede doomsdayprepper is de laatst levende mens in zijn land.
Gisterochtend wilde mijn buurvrouw gewoon wat lekker eten klaarmaken voor haar huisgenoten, want zo is het volgens mij gegaan.
Rookalarm – ‘Shit, pannetje vergeten.’
Ze zaten natuurlijk gezellig te kletsen in de woonkamer. Toen ging dat alarm af.
Terwijl het pannetje nog na stond te roken op het balkon, hebben ze ongetwijfeld zelf maar een sigaretje opgestoken.
Want het leven gaat ook gewoon verder.
De win-winmethode
Je moest eens weten hoe makkelijk het voor mij is om jouw huis binnen te komen. Het is echt doodsimpel. Ik doe dit werk toch al een hele tijd en er zijn nog altijd huizen die zo slecht zijn beveiligd dat mensen soms denken dat ik er zelf woon.
Ik begin met de schroef – er moet een schroef in de cilinder – normaal gaat jouw huissleutel daarin – nu is het mijn schroef, omdat ik de schroef, waarmee de cilinder is vastgezet, in tweeën wil breken. Het slot van je voordeur zit namelijk vast op één schroef. Daarna trek ik de cilinder met mijn schroef eruit – ik gebruik er een klauwhamer voor. In minder dan twee minuten sta ik bij jou in de gang. Je bent niet thuis, dus vanaf dat moment is het mijn plekkie en ik neem alles mee dat ik kan gebruiken. Ik ruim je huis gewoon een beetje op, neem je troep mee en word er ook zelf beter van. Ik noem het de win-winmethode.
Het cliché schrijft voor dat ik ’s nachts aan het werk moet zijn, maar net als gewone mensen lig ik dan ook liever in bed. Mensen werken overdag, kinderen gaan naar school, zodat werkelozen en bejaarden in hun huizen achterblijven. Zo ga ik meestal aan de slag – ik begin met observeren – donkere huizen – licht uit – weinig beweging – soms aanbellen – doet er iemand open? Natuurlijk moet je ook niet te lang en opvallend observeren – rondhangen. Ik doe soms alsof ik een appartement wil kopen. Mensen willen je vaak heel erg veel vertellen. Sociale dieren, hoor, die mensen. Succes draait om snelheid. Hoe snel krijg je een deur open? Dat is de truc.
Ik heb een huis gevonden waarvan ik vermoed dat er een hoop te halen valt. Oude voordeur en een cilinder die ik makkelijk los kan krijgen. Oud herenhuis, dus ik sta meteen binnen. Grote appartementengebouwen zijn anders. Je komt wel makkelijk in het gebouw zelf, hoor. Er is altijd iemand die open wil doen als je een goed verhaal hebt. O, misschien moet je vooraf eens opzoeken welke postcode bij het adres hoort. Sommige mensen horen een postcode graag. Vooral in grote steden waar veel mensen bij elkaar wonen, ben je gewoon een gezicht in de massa – een onbekende. Doe normaal en niemand zal je gezicht onthouden. Zo werkt het echt. Gebruik een versleten rugzak, liefst van een merk waar je half Nederland mee ziet lopen. Op woensdag of vrijdag moet je nooit overdag een huis binnengaan, omdat mensen dan graag vrij nemen van hun werk. Bedenk liever op welke dagen de meeste files staan in ons land. Maar er zijn uitzonderingen. Je moet je goed voorbereiden en de mensen moeten tevens zo welwillend zijn dat ze hun huizen minder goed beveiligen dan ze eigenlijk zouden moeten doen. Zo heb ik werk.
Vandaag ga ik een herenhuis binnen – het staat in een winkelstraat. Daarom begin ik donderdagavond om half tien. Zoals ik hierboven al heb verteld, is het een fluitje van een cent om zo’n woning binnen te komen. Heel gemakkelijk en ik ga het niet opnieuw vertellen. Het is onnodig. Binnen anderhalve minuut sta ik in een donkere hal. Het huis is altijd donker. Tot hiertoe verloopt alles naar wens. Er zou niemand thuis mogen zijn, ik heb mijn werk gedaan. En anders ben ik heel snel weg. Ik kan hard lopen als het moet. Bovendien zijn mensen totaal overrompeld – verbijsterd wanneer er een onbekende hun huis binnenkomt. Geloof me, je hebt tijd genoeg om weg te komen. Ik wil naar de woonkamer – die is rechts – deze mensen hebben geen dieren, alles is stil.
Er gaat een deur open – ik zie een oudere man wiens gebalde vuist razendsnel naar mijn gezicht komt en ik verlies het bewustzijn. Onbekende tijd later doe ik mijn ogen weer open. Bewoner, zoals ik hem noem, want ik ken zijn naam niet, heeft me op een stoel gezet – armen en benen zijn vastgebonden. Hij heeft er tiewraps voor gebruikt. Ik kan geen kant op.
Nou ja, hij zal de politie bellen, of heeft dat al gedaan, zoals elke keurige burger doet als hem zoiets is overkomen. Maar het is wel de eerste keer dat ik ben neergeslagen door een bewoner. Hij zal de politie wel bellen. Ja toch? Waarom zou hij dat niet doen?
Hij gaat de politie bellen, maar voorlopig zit hij voor me – hij zit op een gewone stoel en staart naar me. De man heeft blauwe ogen – twee ijskoude blauwe ogen die naar me blijven staren.
“Je bent toch wel een enorme stommeling, hè?” De bewoner heeft een prettige stem, hypnotisch bijna, zoals hij praat, rustgevend. Hoe doet hij dat? Bewoner noemt me een stommeling en het interesseert me totaal niet.
“Bel de politie,” zeg ik en ik probeer dreigend te klinken, maar het mislukt. Mijn woorden klinken als een smeekbede. Als een kleine jongen die zijn moeder om een ijsje vraagt. “Ik heb mijn rechten.”
“Je rechten heb je bij de voordeur achtergelaten die je zo fraai open hebt gebroken – ik moet je er voor complimenteren – deze methode kende ik nog niet.”
“Je moet de politie bellen, want – .” Ik krijg niet eens de tijd om uit te spreken. Bewoner staat op en geeft me een harde klap in mijn gezicht. Volgens mij ben ik eventjes buiten westen geweest. Eventjes maar. Denk ik.
Hij begint weer te spreken, anders dan daarnet. Bewoner is een keiharde vent. Niet zomaar iemand die hier woont. Wie is deze kerel? Waarom ken ik hem niet? Hij moet een gangster zijn – of zo. “Om te beginnen wil ik dat je ‘mijnheer’ en ‘u’ tegen me zegt. We zijn geen vrienden en zullen dat ook nooit worden. Begrijp je dat?”
“Ja – mijnheer.” Ik wil het helemaal niet zeggen, maar het moet. Zoals de man naar me kijkt, dwingt hij me ertoe. Het moet. Ik moet.
“Mooi, da’s een begin,” zegt hij, “weet je – eigenlijk moet ik je dankbaar zijn. Want mijn kleinzoon komt hier wonen en de jongen is net als ik. Snap je wel?” Nee, ik begrijp er eerlijk gezegd helemaal niets van. Ik wil alleen maar dat de man begint te bellen – de politie – hij moet godverdomme de politie bellen. Alleen – ik durf het niet te zeggen. Zijn ijskoude ogen die me aan blijven staren – hij heeft me vastgebonden. Ik zou me niet eens durven te bewegen – of weg te lopen. Het gaat gewoon niet.
“De jongen heet Bastiaan,” zegt de bewoner die op kalme toon verder blijft praten. “Een fijn joch, het is erg vervelend wat zijn ouders is overkomen, maar ja, je kunt niet alles hebben. Soms raak je mensen kwijt. Zulke dingen gebeuren nu eenmaal.”
“Mijnheer – alsjeblieft – mijnheer – Wilt u de politie voor me bellen?”
“Nee, ik peins er niet over. Je komt hier niet meer weg – nooit meer. Je bent mijn huis binnengedrongen en nu ben je van mij. Het is een beroepsrisico. Zo moet je het maar zien. Een overvaller kan doodgeschoten worden – Jij blijft hier – in mijn huis.”
“Wat – wat g-gaat u met me doen?”
“Ik geef je de tijd om na te denken over je zonden – Zeg eens – Geloof je in God?”
“N-nee.”
“Dat zou ik dan toch maar eens serieus overwegen. Misschien biedt het enige troost. Ik heb er zelf niet zo veel mee. Het zijn van die burgerlijke cultuuruitingen waar ik totaal niks mee heb.”
Ik begin echt bang te worden voor deze man die toch gewoon een ouwe kerel zou moeten zijn. Waarom ben ik dit huis binnengegaan? Waarom wilde ik per se dit huis in? Het lijkt onbewoond – het is donker – gordijnen zijn altijd gesloten. Er is gewoon niemand! Nu blijkt er toch iemand te leven en hij is een gemene, oude motherfucker. Ik kijk naar rechts en probeer zijn ogen te ontwijken, al is het maar voor heel even. Boven een bank zie ik een zeer oud schilderij – ik ben geen kunstkenner – het lijkt heel oud. Vierhonderd jaar. Minstens. Rembrandt of één van zijn tijdgenoten? Het zou zomaar kunnen. Het is een portret van de bewoner – de man die me hier gevangen houdt. Hij lijkt op zijn voorvader – of nee – hij ìs die voorouder, maar het is onmogelijk. Mensen worden niet zo oud. Wie is deze vent? Hij staat op en legt zijn hand in mijn nek – koude vingers. Leeft die vent eigenlijk wel? Waarom ben ik goddomme dit huis binnengegaan? Vroeg of laat zit je zonder geluk. Ik heb het wel eens iemand horen zeggen, maar nooit geloofd. Hij legt zijn hand in mijn nek en ik voel een prik – alsof hij een naald in mijn nek heeft gestoken. Had hij een injectienaald bij zich of heb ik niet opgelet? Ik moet hebben zitten suffen.
Geen idee wat er gebeurt, maar ik hang als een slappe theedoek over zijn schouder. Ik kan me niet bewegen. Mijn lijf brandt – ik wil me bewegen, maar kan het niet. We lopen – hij loopt een trap af en we komen in een oude kelder – zo’n kelder die je in heel oude gebouwen hebt – heel gotisch, zeer oud. Wie is deze kerel? Wat gaat hij met me doen? Ik ben bang – zo bang – ik wou dat ik vanochtend in bed was blijven liggen. Mensen letten slecht op – je kunt meestal gewoon je gang gaan en je staat in een mum van tijd in huis. Het is gelukt vandaag – ik ben binnen geraakt, maar het had nooit gemogen. De bewoner heeft me opgewacht – hij heeft zich schuil gehouden in het donker tot ik binnen was en me daarna knock-out geslagen. Hij heeft me opgewacht – gewoon opgewacht.
Hij gooit me op de vloer – een harde stenen vloer en ik hoor iets breken – er breekt iets in mijn knie – ik hoor het knappen – echt waar. De bewoner trekt me omhoog, alsof hij met een lappenpop aan het werk is, alsof ik helemaal niks weeg en ik ben bijna negentig kilo. Voordat ik het begin te begrijpen, klikt hij boeien vast en laat hij me los. Zoals in de middeleeuwen mensen werden vastgeklonken in een kerker, zo hang ik nu aan een paar roestige kettingen. Mijn knie begint pijn te doen – mijn polsen en ook enkels. Hij vouwt een metalen kraag om mijn nek – doet een stap achteruit. “Een vriend van me merkte laatst eens op dat er tegenwoordig geen mensen meer worden ingemetseld. Vroeger gebeurde dat best veel. Niet alleen noodgedwongen, vaak ook vrijwillig. Meisjes van zestien die een roeping bleken te hebben en zich lieten inmetselen – er bleef wel een opening vrij, zodat er eten door kon worden aangegeven. Een manier om aan een gedwongen huwelijk te ontsnappen.”
“J-je g-g-gaat me toch niet inmetselen, hè?”
“Erg snugger ben je niet,” zegt de bewoner, “ik dacht dat je wat slimmer zou zijn.”
“J-ja d-d-dus.”
“Voor jou is het misschien een beetje rottig, maar ik bewijs mezelf en de maatschappij een geweldige dienst. Bovendien heb je me op tijd duidelijk gemaakt dat ik mijn huis beter moet beveiligen tegen criminele types zoals jij. Het is een soort win-winsituatie. We worden er allemaal beter van. Ik wil je mede namens mijn kleinzoon heel erg bedanken.” Hij begint metselspecie aan te maken en ik kijk gewoon toe, terwijl hij het muurtje begint te metselen. Hij zegt: “Ik heb er wel eens over gelezen – de hongerdood. In het begin is het erg pijnlijk – vooral de eerste weken – daarna wordt het makkelijker – aan het eind raak je in een soort euforie – dus je sterft als een heel blije klootzak.” Hij blijft stenen opstapelen – licht verandert in een schemering en duisternis. Ik probeer omhoog te kijken, maar de kraag beperkt mijn bewegingen en ik doe mezelf alleen maar meer pijn. “Het kan ruim twee maanden duren voordat je dood bent – ik ken een verhaal over een man die er 66 dagen over deed. Misschien dronk hij wel en at hij niet – zoiets. Ik weet het niet zeker.” Het is alleen nog maar een stem die spreekt – mijn beul legt een laatste steen op zijn plek.
Het is stil nu. Ik vraag me af wat er fout is gegaan en het lukt me gewoon niet om een antwoord te bedenken. Zoals ik al vele malen eerder heb gedaan, ben ik een huis binnen gedrongen. Ik heb mijn eigen methode gebruikt – eentje die ik zelf heb bedacht. Niemand heeft me ooit geholpen of iets geleerd. Ik heb alles zelf gedaan. Echt, alles zelf gedaan.
Zoveel huizen en ik kies uitgerekend dit ene huis uit.
“Help! Help!” Ik schreeuw zo hard als ik kan, maar niemand kan me horen. Ik blijf schreeuwen tot mijn keel er pijn van doet.
Niemand kan me horen. Niemand kan me horen.
Niemand —-
Kut, ik heb honger. Nu al.
“Help!” Zinloos, joh. Niemand kan je horen. Het is voorbij. Afgelopen.
Duisternis. Waarom moest ik nou zo nodig dit huis binnengaan? Bewoner heeft zijn huis opzettelijk slecht beveiligd. Ik heb honger.
“Help!”
Het is zinloos. Afgelopen. Einde.
Hoelang zou het duren voordat ik dood ben? Hij had het over 66 dagen. Godverdomme.
Zinloos. Einde.
Shit – alles is volgens plan verlopen en toch ging het compleet fout.
Shit – Shit – shit – sh —
Picknick
Een van de meest geslaagde korte verhalen die ik de afgelopen jaren heb geschreven…
Geloof me. Ik had werkelijk geen idee.
De buren woonden ruim vijftig jaar samen. Twee mensen die elkaar door en door hadden leren kennen. Hij was langer gepensioneerd dan hij had gewerkt. Ze woonden tegenover me. Ik ben een keer bij die mensen in huis geweest en het zag er uit alsof de tijd stil was blijven staan. Elvis Presley moest zijn eerste plaatje nog opnemen.
Hij vroeg me eens een kistje sigaren mee te nemen. Zijn dochter wilde niet dat hij nog rookte, maar zijn vrouw vond die geur zo lekker en ‘je moest toch ergens dood aan gaan’. Buurman lachte enkele bruine tanden bloot en ik lachte een beetje schaapachtig mee, alsof hij een geweldige mop had verteld.
Het kostte moeite om zijn sigaren te vinden. In winkel nummer vier vond ik het merk dat hij opgegeven had. Ik zweeg over alle moeite die ik had moeten doen om die sigaren te vinden en overhandigde hem het kistje. Hij glimlachte tevreden en zei: “Ik mag je danken namens mijn vrouw.” Volgende avond, toen ik thuis kwam, bleef ik in het halletje staan en rook de onmiskenbare geur van zijn sigaar.
Zelf rook ik niet, maar ik kan me heel goed voorstellen dat de buurvrouw zich liet wegvoeren naar de jaren vijftig. Het leven leek zoveel eenvoudiger. Afstand creëert gaten in het geheugen. Mooie herinneringen worden mooier, slechte herinneringen hebben nooit bestaan. Als je oud genoeg bent, is het leven een liedje van Annie M.G. Schmidt.
Enkele dagen later stond de buurman ineens naast me in de lift. Hij had boodschappen gedaan. Er schommelde een glimlach op zijn gezicht, maar ik zag de vermoeidheid in zijn ogen. “Het is weer bijna tijd voor onze picknick. Doen we elk jaar. Eerste keer was onze trouwdag. Oorlog was voorbij, de mof verjaagd. We hadden allebei een hoop verloren, maar niet alles. Ik had wat kaas geregeld, echt vèrs brood en een fles rode wijn.”
De lift stopte, deuren gleden open. Gedurende een seconde zag ik hem een deken neerleggen op een vochtig grasveld, terwijl de zon scheen. Het was een helder beeld. “De zon zal niet altijd hebben geschenen, buurman,” zei ik.
“Dat klopt helemaal, jongen,” zei hij, “’t regent wel eens, maar dat weet je van te voren. Je weet dat het kan regenen. Als man moet je je daarop voorbereiden. Dat is je taak.”
Hij trok zijn boodschappenkarretje achter zich aan, ik liep naast hem en probeerde me niet te storen aan het wieltje dat akelig piepte. Deur van zijn appartement stond al half open. Ik zou onmogelijk zoveel vertrouwen hebben in mijn medemensen en oude mensen waren in de regel doodsbenauwd voor indringers. Niet deze mensen. Niet mijn buren.
Hij ging zijn appartement binnen, riep de naam van zijn vrouw… Eline… en ze antwoordde direct. Ik hoorde een lieve breekbare stem.
Nauwelijks vijf minuten later werd er gebeld. Ik deed open en de buurman stond voor me. “Joh, als je vanavond nou eens bij ons komt eten, niks moeilijks, gewoon lekker simpel.”
Ik kon onmogelijk weigeren.
“Hoe laat zal ik aanbellen?”
“Zes uur, we eten altijd om zes uur.”
“Goed. Ik zal er zijn.”
Om vijf voor zes belde ik aan. Ik droeg een lichtblauwe spijkerbroek, wit overhemd, had geen dichte schoenen aan, maar teenslippers.
De buurman had zijn beste pak aangetrokken, zo bleek. Ik voelde me een beetje opgelaten, maar hij wuifde mijn verontschuldigingen weg. “Allemaal onzin,” zei hij. “’t Is maar goed dat jullie zoveel losser met die dingen om kunnen gaan.” Zijn vrouw droeg een groene sweater met een V-hals en een lange plooirok. Ze was brildragend. Eline zag er modern uit, net als haar echtgenoot, want voor het overige bleek hun appartement een tijdcapsule. De donkere meubelen was ik wel gewend, die had ik vaker gezien. Ze hadden een schitterende oude tv, zwart-wit, zonder afstandsbediening. Op het dressoir stond een buizenradio. Ze hadden een boekenkast met schrijvers van naam die de laatste zestig jaar hadden gepubliceerd, Nederlandse wel te verstaan. Ze hadden bloemetjesbehang, vloerbedekking, glasgordijnen en overgordijnen. Het zag er allemaal heel solide uit. Sterk genoeg om eeuwen te doorstaan. Net als de bewoners trouwens.
Ik vertelde over mijn werk. Hij vertelde over zìjn werk, leraar Nederlands, maar dat was heel lang geleden en de buurvrouw leek nooit buitenshuis te hebben gewerkt.
We aten gekookte aardappelen, snijbonen en een karbonaadje.
Ik hielp met afruimen, ondanks nadrukkelijke protesten, buurman vertelde dat ze de kinderen vaker wilden zien. Ze begrepen het natuurlijk wel. Zoon en dochter waren goed terechtgekomen, hadden een drukke baan èn gezin, geen tijd voor hun ouders. Ze kwamen nooit langs.
Ik vroeg of ze soms geëmigreerd waren.
Nee, dat waren ze niet.
Ze kwamen gewoon nooit op visite.
“Dan kun je ook makkelijk een extra sigaartje opsteken, buurman, als je dochter toch nooit langskomt om te controleren of je rookt,” zei ik en ze lachten allebei hartelijk om mijn grap.
Ik nam de verhalen mee naar huis, maakte enkele notities, omdat ik zo veel mogelijk wilde onthouden. Twee oude mensen die nooit meer verder keken dan de dag van vandaag. Als je zo oud bent, heb je natuurlijk groot gelijk.
Mijn buurman ging verder met de voorbereidingen op de picknick die hij samen met zijn vrouw ging houden. Vanuit de keuken had ik zicht op onze tuin, dus van alle bewoners in onze flat; een rechthoekig grasveld, enkele schaduwrijke bomen, wat verdwaalde struiken.
Ik probeerde me iets te herinneren van die voorgaande edities. Mijn geheugen bleef blanco. Geen picknick, geen oude mensen die er gedurende een uurtje of twee genoten van eten, drinken en een ondergaande zon. Uiteraard zaten er wel eens bewoners die er een feestje hadden, een familie die in een heel losse sfeer voetbalde. Nog nooit had ik er twee bejaarden gezien die in de schaduw van een oude boom picknickten.
*****
Het was al laat, ’s middags, of eigenlijk al avond, maar in de lente begint dat verschil altijd een beetje te vervagen. Ik gooide mijn rugtas opzij en wilde de koelkast opentrekken voor een biertje. Het uitzicht liet me het biertje meteen vergeten. De buurman was erin geslaagd een tafeltje en twee stoeltjes in de schaduw van de boom neer te zetten. Takken hingen roerloos omlaag. Er stond een rollator, een beetje verweesd, bijna achteloos opzij geduwd. Hij had een fles wijn opengetrokken. Zo te zien lag er behalve stokbrood, ook kaas, vlees en boter. De buurvrouw knabbelde rustig op een stukje brood. Picknickmand stond in het gras.
Ik pakte mijn telefoon en nam een foto.
Ik probeerde me voor te stellen dat ze spraken over lang geleden. Hoe ze elkaar hadden leren kennen. Vandaag vormde geen interessant onderwerp. Die mensen deelden een leven en dat was veel mooier dan de dag van vandaag. Vandaag was mooi, omdat ze lang geleden ‘ja’ hadden gezegd.
Ik zag de foto terug, terwijl de picknick in volle gang was. Ze waren met zijn tweeën, maar toch ook weer niet. Achter tientallen ramen stonden bewoners te kijken naar deze mensen, tachtigers, die al meer dan vijftig jaar picknickten op deze ene dag.
Daarom zeg ik nog maar eens… Ik had werkelijk geen idee. Niemand trouwens. We hebben het allemaal gezien. We hebben die mensen allemaal zien picknicken. Ik heb zelfs een foto gemaakt. Ik ben bij die mensen in huis geweest, gekookte aardappelen gegeten met snijbonen en een karbonade.
Ik gunde mijn buren hun picknick en dankte het Opperwezen voor het mooie weer dat Hij geregeld had. Vervolgens pakte ik alsnog een blikje bier uit de koelkast en liet me neerploffen op de bank. Een kwartier later stond ik opnieuw in de keuken voor een tweede biertje. Natuurlijk keek ik uit het raam, om te zien, of te controleren, dat ze nog altijd volop met hun picknick bezig waren.
Het veld was verlaten. Geen tafeltje. Geen stoeltjes. Geen rollator die opzij was gezet. Niets. Totaal niets.
Het hek was gesloten, daarstraks nog open. Ik vroeg me af of er soms iets akeligs was voorgevallen, maar haalde mijn schouders op en bedacht dat ik misschien veel langer dan vijftien minuten had zitten suffen op de bank. Ik keek op mijn horloge. Nee, het was echt maar een kwartiertje geweest.
Mijn tweede biertje smaakte een stuk minder dan de eerste en ik overwoog aan te bellen bij de buren om te vragen of alles wel in orde was. Misschien hadden ze hulp nodig. Aan de andere kant vond ik het erg knap dat die ouwe man zijn spullen zo snel op had geruimd. Misschien had hij een garage om de hoek. Hij leek me zo’n man die een eigen garage had. Op dit moment stonden ze natuurlijk dat tafeltje en de stoeltjes weg te zetten, terwijl het eten in een mandje was opgeborgen, zodat ze er morgenochtend nog wat aan hadden. Je mocht niets verspillen. Deze mensen hadden de hongerwinter meegemaakt. Ik was tevreden met mijn verklaring en gooide het lege blikje weg.
Daarna ging ik douchen. Zo rond acht uur ’s avonds begon ik, zoals altijd, eten klaar te maken. Iedereen heeft zijn of haar vaste programma. Dit is het mijne. Nog steeds trouwens.
Diezelfde avond, een paar minuten voor half tien, ben ik de deur uitgelopen en heb aangebeld, omdat het me toch dwars bleef zitten dat ze zo plotseling weg waren. Het was donker in hun appartement. Normaal zag ik altijd wel het schijnsel van een schemerlamp. Nu zag ik niets.
Er liep een studente voorbij. “Zijn ze er niet?”, vroeg ze en haar stem klonk oprecht verbaasd. “Daar wonen toch die ouwe mensen?”
“Ze waren zomaar ineens weg.” Ik veronderstelde dat ze direct begreep wat ik bedoelde.
“Inderdaad, nu je het zegt, ik heb ze ook niet weg zien gaan.”
Ik had haar naam en huisnummer moeten vragen. Dat was mijn enige fout op dat moment. Heb ik niet gedaan. Stom. Erg stom.
Ze stapte in de lift. Ik ging mijn appartement weer binnen. Het zinde me totaal niet, maar ik kon niets uitrichten. Ik heb de tv uitgezet. Er was een vervelende voetbalwedstrijd bezig die eeuwig leek voort te duren. Daarna heb ik nog tot middernacht muziek geluisterd. Ik maakte me geen zorgen. Ik kwam de buurman regelmatig tegen, zo was het de afgelopen periode steeds gegaan, dan zou ik wel vragen naar de picknick. ‘Hoe is het geweest, buurman?’ In mijn verbeelding begonnen zijn ogen te twinkelen en hij zou het verhaal vertellen over de zoveelste geslaagde picknick. Misschien zou ik hem adviseren, voordat hij zijn appartement binnenstapte, dat hij volgend jaar eens zijn kinderen erbij moest vragen.
Volgende morgen ging ik weer aan het werk. Het was een drukke dag, ik kwam vermoeid thuis, maar heb de buurman niet gezien. Deur bleef gesloten, licht was uit, ik hoorde zelfs geen tv die hard en een schel geluid produceerde. Het leek wel alsof ze er niet waren.
Oké, misschien waren ze een paar daagjes weg, lekker aan het strand, hadden ze een huisje gehuurd of zo.
Er ging een week voorbij. Ik controleerde regelmatig of ze toch weer thuis waren, belde aan, wachtte te lang voor die gesloten deur en voelde me een onnozele opdringerige buurman die zich ten onrechte zorgen maakte over twee oude mensen.
Met een collega besprak ik mijn zorgen. Hij antwoordde dat ik hulpgeroep gehoord zou moeten hebben, als er een ongeluk was gebeurd. Natuurlijk. Idioot die ik ben. Dat is ook zo. Aan de andere kant, voegde dezelfde collega eraan toe, indien ik me werkelijk zorgen maakte, dan kon ik beter de politie bellen. Die zou een afweging kunnen maken of agenten het appartement moesten binnengaan.
Ik vond mezelf nog steeds iemand die zich druk maakte om niets.
Toch belde ik de politie, het algemene nummer, dat ene dat je moet gebruiken als er geen haast was. Ik legde het probleem uit, vertelde over twee oude mensen die ik sinds een picknick bijna anderhalve week geleden niet meer had gezien. Met heel veel omwegen legde ik uit dat het toch een moeilijke kwestie was. Vandaar mijn belletje. Naar de politie. Wat moest ik nou doen? Ze vroeg het adres en huisnummer. Mensen waren meer dan vijftig jaar getrouwd, hadden twee kinderen. Ik wist niets over kleinkinderen of zelfs achterkleinkinderen. Daar sprak de buurman nooit over. Na een tijdje zei ze dat ze het uit gingen zoeken.
De vrouw noteerde mijn naam en adresgegevens.
Ik had gedaan wat ik kon, mijn zorgen geuit tegenover de politie en verder restte er weinig meer dan nietsdoen.
Later die middag werd er aangebeld. Ik deed open en stond oog in oog met twee agenten. “Goedemiddag. Wij zijn van de politie. Ik ben Arjan Wolfs… mijn collega Bert Pennings… Bent u de heer Leo Strasser?”
“Jazeker, ik heb vanochtend gebeld.”
“Er zijn wat onduidelijkheden gerezen rond uw verhaal. Kunt u ons iets vertellen over uw buurman?”
“Alleen wat hij me heeft verteld. Uiteraard. Hij is getrouwd, al meer dan vijftig jaar. Vrouw heet Eline. Ze hebben twee kinderen die een drukke baan hebben en geen tijd om een keertje langs te komen.”
“Da’s erg vreemd,” reageerde Wolfs, zijn collega Pennings luisterde alleen en knikte soms bevestigend. “Volgens onze gegevens is zijn vrouw in 1986 overleden aan de gevolgen van kanker. U moet iemand anders hebben gezien .”
Totale verbijstering, zoals je zult begrijpen. Ik was compleet uit het veld geslagen. Eerst wilde ik zeggen dat ik bij die mensen in huis was geweest en had meegegeten. We hadden gekookte aardappelen gegeten met snijbonen en een karbonade. Ik herinnerde me mijn foto van de buren die samen aan het picknicken waren.
“Een ogenblikje, ik heb nog een foto gemaakt.”
Ik draaide me om en ging de telefoon halen. Wolfs en Pennings volgden me naar de woonkamer. Ik liet de foto zien. Twee mensen die vredig picknickten onder een boom. Heel herkenbaar, buurman en buurvrouw, een picknickmand, tafeltje, stoeltjes, rollator die een eindje verderop was achtergelaten.
“Ik zou hun kinderen even vragen of ze die vrouw kennen,” zei ik, “als ze daar tenminste tijd voor hebben.”
“Dat gaat helaas ook al niet,” zei Pennings, “zoon en dochter zijn om het leven gekomen bij een bomaanslag in Madrid, 11 maart 2004.”
“Heeft hij niks over gezegd,” zei ik. Alles wat ik zeker dacht te weten over de buren, ontplofte zo ongeveer in mijn gezicht.
“Ik ga iemand bellen die het huis voor ons kan openmaken, ‘k wil nu wel eens weten hoe het zit.”
Pennings ging naar buiten, Wolfs bleef peinzend naar het scherm van mijn telefoon staren en mompelde dat het niet echt een duidelijke foto was. “Alle oude mensen zien er zo uit,” zei hij.
Drie kwartier later waren de agenten binnen, een slotenmaker had de deur snel open gekregen. Nog geen twee minuten later vroeg Wolfs of ik mee wilde komen. Ik mocht niets aanraken.
Buurman lag op bed… dood… alleen… en hij was al lang geleden gestorven. Volgens die agenten zeker enkele maanden.
Ik hoorde Pennings wederom een telefoongesprek voeren. ‘Oude man is overleden op bed, geen tekenen die duiden op een geweldmisdrijf.’
Mijn verhaal bleef natuurlijk erg vreemd. Wolfs trok een la open, vond een paspoort met zwarte omslag. Hij opende het en noemde de volledige naam van mijn buurvrouw. Eline van Dijk – Posthuma. De agent liet me de pasfoto zien. Ze was veel jonger, maar ze wàs het wel. Mijn buurvrouw. Zìjn echtgenote.
“Dan heeft u een geest gezien.”
“Ik niet alleen, heel veel mensen in deze flat hebben gezien hoe twee oude mensen aan het picknicken waren.”
Pennings keerde enkele minuten later terug.
“Ik weet niet goed wat we met uw verhaal kunnen doen, mijnheer Strasser,” zei Pennings.
“Ik ook niet. Eerlijk gezegd.”
“Wilt u dat we het in ons rapport vermelden?”
“Nee, laat maar. Het doet er ook nauwelijks toe,” zei ik en begon de slaapkamer achter me te laten.
Voor mij was de kwestie afgesloten. Ik zou er met niemand meer over praten. Ik zette muziek aan, gooide de volumeknop omhoog en probeerde het doodsgezicht van mijn buurman te vergeten.
Om half zes werd er gebeld. Ik dacht dat die agenten voor mijn deur stonden, om toch nog iets na te vragen, net als in de film. Met veel tegenzin maakte ik mijn deur open, vervloekte zelfs het moment dat ik de politie had gebeld, maar er stond helemaal geen politie. Het was de buurman. Je weet wel, de buurman wiens lichaam in een lijkwagen was weggebracht. Die buurman.
Zijn ogen stonden erg dof, er schommelde een vriendelijke glimlach op zijn gezicht. “Joh, als je vanavond nou eens bij ons komt eten, niks moeilijks, we doen iets simpels.”
“Jee, ik weet het niet, hoor,” zei ik na een lange bijna voelbare stilte. Ik zag een glimlach die verwachtingsvol leek te zijn vastgevroren op zijn gezicht.
“Kom nou maar gewoon. Dan kunnen we je bedanken voor alles. De kinderen zijn er ook!”
De mensendief
In de zomermaanden ben ik vaak en langdurig op straat te zien. Winter heeft alles behalve mijn voorkeur, want het is er koud en nat, mensen dragen dikke isolerende kleding – sjaals en handschoenen. Toch zijn er gisteren incidenten voorgevallen waardoor je me komende weken niet op straat zult zien – ja, ik ben dol op de drukte – mensen die in winkels en cafés samendrommen – terrasjes stromen vol – mannen en vrouwen drinken koffie, thee, mineraalwater, bier en wijn, maar ik ben nog altijd geschokt – mijn belevenissen hebben een gewone man van me gemaakt. Ik was het vergeten. Ik was echt vergeten dat het zo ging. Het was alweer zo lang geleden. De mensen die ik dood heb zien neervallen. Het was een vreselijke ervaring. De kranten hebben er niet eens over geschreven. Heel vreemd. Ik dacht rechercheurs aan de deur te krijgen, omdat ze me wilden spreken. Het was bizar. Afgelopen nacht heb ik niet eens geslapen – ik dacht dat ze me zouden komen halen.
Ik moet het complete verhaal vertellen, dus vanaf het begin. Zoals gebruikelijk loop ik op de zaken vooruit. Eerste mooie dag van het jaar. Dat was gisteren. Media geven er tegenwoordig prachtige namen aan. Ik keek naar de buitenthermometer. Het was twintig graden. Warm genoeg om de jas thuis te laten. Ik voelde me zo goed dat mijn wandelstok ongebruikt in de hoek bleef staan. Nu denk je misschien dat ik een heel oude man ben, maar dat is niet zo. Het valt allemaal best mee. Ik begaf me voor het eerst in maanden op de galerij van mijn flat. Normaal gesproken laat ik de boodschappen thuis bezorgen. Ik ben dol op internet. Wat een prachtige uitvinding is dat toch! Een mens hoeft niet eens zijn appartement te verlaten. Het is alleen jammer dat die jongens binnenkomen, spullen neerzetten en meteen weer moeten gaan.
Ik droeg een hoed als bescherming tegen de zon. Mijn appartement bevindt zich op de derde verdieping. Er is een lift, anders zou ik het niet eens hebben gekocht. Geen denken aan! Ik heb heel even gewacht tot de liftdeuren opengingen – er waren meisjes van een jaar of vijftien die niet durfden te giechelen en toch maar liever de trap gebruikten. Het duurde een halve minuut voordat de lift op mijn verdieping stopte – ik hoorde een zucht die me aan een stervend mens deed denken – deuren gingen open. Ik was de enige. Mijn vinger drukte het knopje ‘0’ in.
Niet veel later begaf ik me in de volle zon – ik voelde de weldadige warmte van het vroege voorjaar. Een brede straat – er waren auto’s geparkeerd, maar tegenwoordig mag je het eerder vreemd vinden als er teveel parkeerplaatsen ongebruikt blijven. Ik wilde richting centrum, omdat daar de meeste mensen zijn. Aan het einde van de straat ligt het station – treinen passeren er de hele dag – geel-blauwe vlekken die binnenkomen en snel vertrekken. Ik liep op het trottoir en zag een stelletje in mijn richting komen. Jongen en meisje. Ze waren rond de twintig, studenten nog maar, mijn favoriete mensen, want die zijn barstensvol energie.
“Pardon jongelui,” zei ik en de jongen deed zijn best om dapper te blijven, terwijl zijn meisje een stapje achterbleef. “Het centrum is toch dáárheen?”
Jongen wees naar de passerelle – roltrap. “Ja, mijnheer – omhoog – en andere kant weer omlaag – dan bent u er eigenlijk al.” Tegenwoordig zijn de jonge mensen weer beleefd, anders dan vroeger. Ik stak mijn hand uit om hem te bedanken en hij aarzelde eerst even, maar accepteerde toch. Sinds wanneer ga je dood aan een handdruk?
“Dank je wel – ik hoop dat jullie tweeën veel kinderen op de wereld zullen zetten,” zei ik, “het zullen mooie kinderen zijn – dat weet ik zeker.”
Ze waagden het niet te gniffelen en ik liep verder. Ik voelde de warmte van zijn handdruk – een broeierige hitte die ik een tijd geleden voor het laatst had gevoeld. Ik was al bijna twintig meter verder gelopen, toen ik het meisje hoorde gillen. Ondanks mijn eerste aandrang, dus om te blijven staan en te kijken, ben ik toch doorgelopen. Ze bleef gillen. Eerlijk gezegd dacht ik dat mijn hoed me zou verraden. Man met hoed. Zoveel mannen zijn er nooit die een hoed dragen. Ik moest mijn uiterste best doen om een grijnslach te onderdrukken. Zo begint het altijd. In het begin ben ik meedogenloos. Iedere kans grijp ik aan. Ze gaan er allemaal voor – iedere jongen en elk meisje. Zo beleefd, zo voorkomend.
Roltrap bracht me naar boven. Ik ben dol op roltrappen – ze zijn erg comfortabel. Eenmaal boven voelde ik een vulkaan van menselijke energie. Er stond een jongen die gitaar speelde – hij was niet eens zo heel erg goed – in feite vond ik hem zelfs erg slecht. Ik bleef een tijdje staan en keek naar zijn verrichtingen – de sukkel dacht dat ik hem stond te bewonderen. Tussen mijn vingers knisperde een briefje van 50 euro. Als je dat lang genoeg volhoudt, denkt hij vanzelf dat ik hem dat ook echt wil geven. Hij zong en speelde een oude blues klassieker – ja, ik kende het nummer heel goed. In mijn herinnering klonk het toch anders – veel beter – meer gevoel. Muzikant stopte met spelen. Gitaar zakte omlaag en raakte achter zijn rug, een beetje zoals Johnny Cash. “Vond u het erg goed, mijnheer?” Er lag een zeker afgrijzen in zijn ogen. Hij vond me een afstotelijk wezen – dat was duidelijk te zien, maar hij wilde het briefje van 50 euro dat ik vasthield.
Ik stak mijn hand naar hem uit en wachtte tot hij zich gedwongen voelde het gebaar te belonen. Het zit in het gedrag van de menselijke soort. Zo zijn jullie gewoon.
“Zelden zo’n uitvoering gehoord,” zei ik, “voortreffelijk.” Ik voelde zijn levensenergie vonken in mijn hand en arm – zijn ogen draaiden weg – ik zag nog slechts zijn oogwit en hij begon te wankelen op zijn benen. Ik stopte het bankbiljet weg en liep verder. Het was een mooie dag. Lekker warm. Ik bekeek mijn reflectie in een winkelruit – of probeerde dat te doen, maar ontwaarde een geest – iets dat daar op leek tenminste. Er bestaan geen geesten. De muzikant graaide ondertussen naar zijn gitaar die op de vlucht leek te zijn. Ik keek over mijn schouder, tikte mijn hoed omhoog en grijnsde tevreden, omdat het wederom gelukt was.
Er klonk een doffe klap – een brekend instrument, hetgeen natuurlijk heel jammer was, maar aan de muzikant ging helemaal niets verloren. Een knoeier. Gillende mensen, vooral vrouwen. Tientallen meters verderop betrad ik de roltrap die me naar het plein zou brengen, een heel mooie plek. Ik passeerde een verkoper van Straatnieuws en overwoog een exemplaar van zijn krantje te nemen, zocht zelfs euromuntjes in mijn broekzak, maar vond hem er toch veel te oud en verlept uitzien – een smal perkamentachtig gezicht, doffe zwarte ogen – totaal geen levensenergie, alsof de man nog slechts enkele weken te leven had. Ik rook de bedorven lucht die hij uitademde – mensen wurmden zich achter me langs, maar ze waagden het niet hun handen op mijn rug te leggen. Verkoper van Straatnieuws keek me aan alsof hij me daadwerkelijk herkende. Ik heb geen vrienden en je komt me maar één keer in je leven tegen. Ik dacht aan een opmerking, zoals: ‘Je hebt niet lang meer.’ Mijn rechterhand ging omhoog, ik schoof mijn hoed voorover, zodat de schaduw over mijn ogen zou vallen, maar de verkoper dacht dat ik hem iets aan wilde doen. Hij deinsde terug – zijn hoofd draaide weg – en ik vreesde een benepen schreeuw om hulp te zullen horen, maar het bleef stil – voor zover je van stilte kunt spreken op een druk stationsplein.
Ik hervatte de wandeling die ik was begonnen. Zon verwarmde de kille botten in mijn lijf. Bij mensen zie je een duidelijke schaduw die over het trottoir meebeweegt, maar ik heb er nooit een gehad. Ik hoop altijd dat ze dat niet zien en gelukkig letten mensen doorgaans heel slecht op. Er volgde een gedeelte van bijna honderd meter waarbij ik in de volle zon liep – daarna werd het simpeler. Negentiende-eeuwse herenhuizen wierpen een schaduw over het trottoir. Ik ben geen man die een zonneallergie heeft, maar ik hou evenmin van het felle licht. Daarom draag ik altijd een hoed als de zon schijnt. Bij de brug stond alweer een straatmuzikant – een zigeuner die accordeon speelde – hij speelde een vrolijke melodie, maar leek te bevriezen, zodra hij mij in het oog kreeg. Hij brak het liedje af dat afkomstig was uit de moderne cultuur en begon ineens enkele maten Mozart te spelen. De ‘Requiem’ van Mozart. Ik stak de rivier over en bevond me tussen tientallen mensen die genoten van een vrije dag – het mooie weer – een heerlijke zon die scheen.
Wederom begaf ik me in de schaduw van een fijn modern gebouw waarbij de architect zelfs aan een galerij heeft gedacht. Het was een straat die herinnerde aan de vissers van weleer. Aan het eind stond een jonge man, rond de twintig jaar, die blaakte van het zelfvertrouwen en een allemachtig harde stem had. Hij sprak over Jezus, de zoon van een god, alsof hij hoogstpersoonlijk bij hem op school had gezeten. “Jezus vergeeft al uw zonden!”, riep hij. Mensen passeerden hem en staarden koppig recht vooruit, alsof hij er niet was. Ik zag de prediker staan en hoorde duidelijk zijn woorden. Opnieuw zijn bekende mantra: “Jezus vergeeft al uw zonden!” Ik bleef stilstaan en hij wilde dezelfde woorden nog eens uitspreken. Ik stak mijn hand uit – en dat is een verschrikkelijk koude hand – hij aarzelde heel even. Een oprechte gelovige die aarzelde – jazeker. “Hoe weet jij nou dat hij daartoe bereid is?”, vroeg ik.
“Ik weet het zeker,” zei hij en zijn stem klonk hees.
Ik was benieuwd of hij me de hand zou durven te schudden. De zigeuner zou het nooit hebben gedaan, nee, absoluut niet. De prediker wel, want er stonden inmiddels talloze mensen te kijken. Zou het geloof overwinnen? De warmte en kracht van zijn prille leven belandde in mijn hand en arm. Zijn ogen draaiden omhoog – ik zag alleen nog het oogwit – zijn spieren verstijfden – schuim borrelde uit zijn mond en ik moest mijn hand bijna loswringen. Ik deed een stap achteruit. Ik hoefde hem niet te troosten, want Jezus zou hem immers redden. Hij hoefde geen angst te hebben.
Ik nam mijn hoed af – mensen dachten dat ik dit uit eerbied deed, maar de warmte werd me even teveel – transpiratievocht droop langs mijn gezicht. Er had erg veel energie in de jonge man gezeten. Mensen filmden wat er gebeurde – ze hielden allemaal hun mobieltjes gespannen voor zich. Ik werd ook gefilmd. Voor het eerst voelde ik een angst die ik ook weer wist te verdringen. De doodstrijd van de jongeman duurde langer dan ik had gedacht. Toeschouwers vergaten mijn aanwezigheid, dus ik haastte me de zijstraat in – ik ging naar de Vismarkt, al heb je daarmee slechts de halve naam.
In de winkelruiten zag ik mijn gestalte en voor het eerst herkende ik een gewoon mens. Ik zou zelfs plaats kunnen nemen op een terrasje en een koud drankje bestellen. Drie levens in amper een half uur. Voorlopig had ik er voldoende genomen. Gulzig ben ik nooit geweest. Ik weet wanneer ik er genoeg heb gehad. Teveel levens maken me menselijk en dat probeer ik te voorkomen. Aan het einde van de straat – alweer een kruising – ja, de oude stad is er vol van – voelde ik ineens een zachte hand op mijn schouder. Ik bleef staan en het was mijn menselijke geschokte zelf die omkeek – ik stond oog in oog met een jonge vrouw. Lichtblond haar dat ze in een staartje droeg – ze had het geverfd, want de wenkbrauwen waren donker.
De vierde kun je beter niet nemen – het is me eerder gebeurd, lang geleden en gisteren gebeurde het opnieuw. “Die jongen valt zomaar dood neer en u gaat er vandoor?” Ze sprak de woorden in één langgerekte verbazing uit, alsof ze nooit eerder zoiets brutaals had waargenomen.
“Het spijt me,” zei ik – mijn hand stak bijna automatisch recht vooruit alsof ik mijn excuses wilde aanbieden, omdat ik zoiets ongerijmds had gedaan. Ik vervloekte mezelf direct al, omdat ik goed wist wat de gevolgen zouden zijn.
Haar arm ging omhoog en haar vingers raakten de mijne aan – ik voelde haar energie in mijn lichaam terechtkomen – alle kracht die een jonge vrouw nodig zou hebben om kinderen te baren. Ik wist wat er zou gebeuren en het gebeurde ook. Haar spieren verkrampten – ogen draaiden weg, zoals de anderen ook was overkomen. Er stonden mensen te kijken, maar ze hadden niet alles gezien. Terrasgasten dronken bier en wijn – ze hadden geen idee. Vrouw zakte door haar benen – handen raakten de kasseien alsof ze zich wilde tegenhouden. Ik keek om me heen en begon weg te lopen. Het ging me niet aan.
Ik liep in een steegje tussen twee statige huizen. Een overheerlijke, koele schaduw viel over me heen. Achter me schreeuwden en gilden mensen die natuurlijk niets snapten van wat er was gebeurd. Mijn hoed rustte onopvallend tegen mijn dijbeen, zodat ik minder herkenbaar zou zijn. Opnieuw bereikte ik een kruispunt en ik besloot links te gaan, omdat ik het spoor van lijken wilde vermijden. Ja, de vierde gebeurde gewoon en ik wist heel goed wat er gebeurde, als ik een vierde zou nemen. Auto’s reden voorbij, net als fietsers, ik was een heel gewone wandelaar onderweg naar huis. Ik zette de hoed terug op mijn hoofd. Een onopvallende man. Ik was een mens geworden. De vierde had me menselijk gemaakt – ik voelde het leven van een gewoon mens en ik haat het om zo menselijk te zijn. Vorige keer heb ik dagenlang op politie zitten te wachten – wist zeker dat ze me zouden komen halen. Net als nu, net als vandaag. Sirenes klonken in de oude stad. Ze hadden vier ambulances nodig – nee, acht, twee ambulances voor elke hartstilstand die werd gemeld bij 112. Terwijl ik terug naar huis liep, dacht ik aan de families die zouden horen dat hun geliefden waren gestorven. Zo plotseling gestorven, terwijl ze een man spraken die een hoed droeg, maar er uitzag als de dood zelf.
Ik heb drie levens nodig om te blijven bestaan – een vierde maakt me menselijker dan ik wil zijn, maar het effect duurt slechts enkele dagen. Het gezicht van de vierde – de jonge vrouw – brandt op mijn netvlies – ik zag de ontzetting in haar ogen, want ze wist dat haar leven zou eindigen. Haar verloren leven zit nu in me – het duurt een dag of drie, misschien vier en dan is het gelukkig verdwenen – ja, ik ga door een storm van menselijke emoties voordat ik weer mezelf ben. Drie, of misschien vier dagen. Mogelijk draag ik de volgende keer wel een pet – of ga ik ’s nachts en blootshoofds – maar één ding kan ik je beloven – je zult weten dat ik het ben, als we elkaar de hand schudden – de duivel die ik altijd al ben geweest.
Kooivoetbal
Regels waren er niet. Alles mocht.
Het spel werd gespeeld door twee teams met drie spelers. Een duistere variant op voetbal. Normaal gesproken werd er gespeeld op goed onderhouden grasvelden. Nu waren het duistere achterafstraatjes. Flatgebouwen zonder liften en balkons vormden muren van steen, een perfecte barrière. Auto’s kwamen rond middernacht de wijk binnen, koplampen waren zoeklichten die een kooi zochten. Het adres was kort van tevoren vrijgegeven en daar moest stevig voor betaald worden. Het waren grote bedragen die tevens als inleg dienden.
Kooivoetbal was begonnen in Utrecht, een uit de hand gelopen weddenschap, waarbij er ineens gesproken werd over een paar duizend euro’s. Makkelijk verdiend geld en er waren zes kerels nodig die voetbalden tot er één team met twee punten voorstond. Er was geen scheidsrechter bij de wedstrijden. Niet nodig. Alles mocht immers.
In het begin lag de organisatie bij twee jonge broers. Jimi was de jongen met brains. Hij had het concept uitgedacht; echte kerels, geen jongetjes, maar kerels die durfden te voetballen. Jimi kwam met fluorescerende hesjes. Voetballers moesten bij slechte straatverlichting herkenbaar zijn. Broer Stevie garandeerde zakelijke hardheid, was de man die alles regelde, de uitvoerder, maar nooit iets bedacht. Het succes van de broers trok aandacht, omdat er in zekere kringen snel duidelijk werd dat er een hoop geld viel te verdienen met kooivoetbal.
Een zekere Bering kreeg meer dan gemiddelde interesse voor kooivoetbal. Nooit eerder gehad. Alleen – nu ging het om een hoop geld. Hij was een bekende onbekende in stad. Vrijwel niemand kende zijn echte naam. Waar hij verscheen, vielen gesprekken stil. Hij was hard als graniet, sluw als een duivel. Overdag bestierde Bering een autosloperij. Een ondernemer die geld wilde verdienen en het maakte hem geen reet uit wat hij moest doen om miljonair te worden. Bering zou economie hebben gestudeerd aan de universiteit.
Die avond kregen Stevie en Jimi bezoek van ‘investeerders’, zoals ze zich hadden voorgesteld. Bering bleek de woordvoerder van een drietal geïnteresseerden die de jongens kwamen vertellen dat ze zich uit het spel moesten terugtrekken. Op hetzelfde moment ging een voetballer, die vanwege zijn drugsgebruik bekend stond als Pluisje, hard onderuit en brak zijn onderbeen. Zijn stem doorbrak de relatieve stilte en echode langs verwaarloosde gevels omhoog. Medespelers besteedden geen aandacht aan hem, omdat ze met één punt verschil aan de leiding gingen. Ze konden nog winnen. Straks niet meer. Pluisje bleef liggen en gilde om hulp, maar de poort bleef gesloten zolang er werd gevoetbald. Geen genade voor spelers. De wedstrijd moest doorgaan. Geen regels. Alles mocht.
Buurtbewoners keken achter schaars verlichte ramen toe. Het spel ging verder. Binnen en buiten de kooi. Ietwat geïsoleerd van alle toeschouwers stonden vijf mannen te overleggen. In feite was er helemaal geen sprake van overleg. Stevie en Jimi kregen te horen hoe ze zich chique konden terug trekken uit de organisatie De broers mochten rechtop vertrekken. Ze mochten met gezonde vingers naar huis, hun tanden zouden ze niet uitspugen en kaken bleven ongerept. Het was een zakelijke benadering die de investeerders onder leiding van Bering erop nahielden. Hij hield niet eens van voetbal.
Inmiddels was het flink gaan regenen. Toeschouwers stonden met opgestoken paraplu’s en schreeuwden aanmoedigingen. Pluisje die op het beton lag, kreeg een bal tegen zijn hoofd. Een tegenstander genaamd Baco trapte de bal met buitenkant voet en scoorde. Geen bijdehante actie van Baco. Het was domme mazzel, al zou hij het nooit toegeven. Gelijkspel. Baco draaide zich om, trapte Pluisje hard tegen zijn hoofd en probeerde daarna de bal te vinden in het halfduister. De wedstrijd was alweer verdergegaan.
Regels waren er niet, maar de kooi ging voor aanvang van de wedstrijd op slot. Niemand erin, niemand eruit. Zolang er gevoetbald werd, zou er een speler zwaar gewond kunnen zijn, maar dat zou geen verschil maken. De kooi bleef op slot. Een zeventienjarige jongen die tweehonderd euro kon verdienen bewaakte die poort. Stevie had hem ‘Paolo’ genoemd, want zijn echte naam hoefde hij niet te weten. Spelers moesten het onderling regelen. Het ging om een hoop geld. Bij de eerste wedstrijd werd er gesproken over hooguit 2000 euro. De bedragen waren sindsdien groter geworden. Volgende wedstrijd vond waarschijnlijk plaats in een oude fabriekshal. Meer mensen, dus meer geld. Minder risico dat politie als spelbreker zou optreden. Spelers riskeerden blijvende invaliditeit als ze die kooi binnengingen. Pluisje zou in elk geval nooit meer normaal kunnen lopen. Het was niet zeker of hij met een bedrag van pakweg 7000 euro naar huis zou kunnen gaan. Voldoende om zijn schulden te betalen. Morgen en anders overmorgen zou hij op zoek naar een gewoon baantje. In het slechtste geval lag hij straks berooid in het ziekenhuis. Zijn vriendin moest maar zien hoe ze zich weer ging redden… en gelukkig regende het vannacht, zodat zijn medespelers niet konden zien dat hij huilde. Ze zouden kunnen denken dat hij een mietje was.
“Je kunt het een vijandige overname noemen,” zei Barents, de logistieke manager van Bering. Hij had tot dusverre niet gesproken. Stevie en Jimi begonnen te snappen met wat voor kerels te maken hadden. Onderhandelingen gingen verder. De broertjes wisten goed dat ze voor een verloren zaak streden en stonden met 5 – 0 achter. Zoiets. Kansloos gewoon.
Echte zakelijke investeerders werkten met telefoons en laptops, moderne communicatiemiddelen, deze kerels hoefden slechts de broertjes te intimideren. Stevie en Jimi wisten ook wel dat er tussen het publiek mannen met blaffers moesten staan. Stevie begon te begrijpen dat dit spel veel te groot begon te worden. Dreigementen waren min of meer normaal in de sport, iedereen kreeg wel eens een doodsbedreiging naar zijn hoofd. Dat hoorde erbij. Zelfs op het veld. Bering veegde regenwater van zijn gezicht en zei dat hij zijn definitieve bod zou doen. Vanaf dat moment was ervoor beide partijen geen terugweg meer mogelijk. Point of no return. Pluisje verloor heel langzaam zijn bewustzijn. Het bleef regenen en zijn bewustzijn registreerde nog een laatste uitbarsting van vreugde. Het moment voordat zijn ogen echt dichtvielen en een stevige uitdaging werd voor medisch specialisten. De wedstrijd ging verder. Er werden geen cadeautjes weggegeven.
Het spel ging verder. De twee overgebleven verdedigers, want iets anders deden ze allang niet meer, probeerden alleen het einde zolang mogelijk uit te stellen. Ze vochten met de koppigheid van soldaten die in een loopgraaf doorlopend terrein moesten prijsgeven. Bovendien wisten ze heel goed hoe het spel werkte. Stevie en Jimi vroegen spelers alleen terug als ze in ieder geval gestreden hadden. Baco probeerde zijn mannetje voorbij te gaan, maar voelde plotseling een arm tussen zijn benen doorgaan. Hij haalde uit met zijn elleboog en de verdediger viel gillend neer. Hetzelfde moment voelde Baco een voet in zijn rug, ging nu zelf neer en belandde met zijn gezicht op het beton. Er waren nu geen voetballers meer in de kooi, alleen wilde beesten die elkaar probeerden te verscheuren. Twee tegen twee. Tank, zoals de speler heette die nu met een opgezwollen jukbeen vuistslagen, stond uit te delen, stond erom bekend dat hij volledig losging mocht het binnen de lijnen niet echt lekker lopen. Hij zette zijn tanden in de nek van zijn tegenstander.
Baco probeerde op te krabbelen en deel te nemen in het straatgevecht dat was losgebroken, maar kreeg een nieuwe harde trap tegen zijn rug. Zijn spieren verslapten en deze keer bleef hij ook echt liggen.
Een scheidsrechter had een stapje achteruit gedaan en leunend tegen het hek toegekeken naar de vechtpartij die plaatsvond. Toeschouwers sloegen op het hek. Hun slagen echoden door de straat, ze schreeuwden naar de vechtende voetballers. Verderop, buiten gehoorsafstand van de joelende supporters, werd er een belangrijke deal afgesloten.
“We zouden er om kunnen voetballen,” zei Jimi niet eens echt serieus. Hij vergat dat de drie investeerders totaal geen gevoel voor humor hadden.
“Ik heb een beter idee,” zei Bering, “jullie vertrekken met het meest waardevolle bezit dat een mens in zijn leven zal hebben.” Hij keek naar de kooi – voor zover hij de spelers kon zien die uitgeput in elkaars armen hingen en soms een klap probeerde uit te delen, maar hun vuisten maaiden door de lucht zonder iemand te raken.
Paolo maakte het cijferslot los en liet twee kleerkasten binnen die gewapend waren met honkbalknuppels. Mochten de heren aan het slot nog enige behoefte hebben aan een nieuwe kloppartij dan werden ze op hun wenken bediend.
“Mijnheer Bering wil jullie spreken,” klonk het, “en opschieten graag, want hij heeft meer te doen.”
Er waren er vier overgebleven die konden staan. Baco en Pluisje lagen bewegingsloos in de kooi. Er leek eerst nog wat verwarring te bestaan over de leidinggevende. Wie was de baas? Het was de spelers volledig ontgaan dat de bakens waren verzet terwijl ze met hun spel bezig waren.
“Ik begrijp iets niet zo goed,” zei Bering. “We hebben jullie gehuurd om te voetballen – niet om te vechten. Ik ken jongens die dat beter kunnen.”
De spelers keken elkaar aan, daarna zochten ze de gestalten van Stevie en Jimi die zich afzijdig hielden. Het was duidelijk. Er waren nieuwe bazen.
“Ik begrijp het niet,” zei Boomboom die zo genoemd werd, omdat hij regelmatig met de verkeerde spelersvrouw in bed lag.
“Ja, dat snap ik,” zei Bering, “anders was je niet zo tekeer gegaan. Jullie lijken een stelletje barbaren.”
“Nou, sorry hoor,” zei Boomboom.
“Martin?”, vroeg Bering die een bekend gezicht zocht onder de toeschouwers. Een man van rond de dertig die plaatselijk bekend had gekregen als kickbokser stapte naar voren.
“Ja mijnheer?”
“Zou je de heren in de auto willen zetten?”
“Hé,” zei Boomboom, “ik heb mijn auto hier op de parkeerplaats staan. Wij allemaal trouwens.”
“Weet ik,” antwoordde Bering, “maar ik wil de wedstrijd nog evalueren. Een nabespreking hoort erbij. Toch? Daarna een hapje… een drankje.”
“Oké dan.”
“Het komt allemaal goed. Vertrouw me maar.”
“Nou… oké dan.”
De vier spelers werden naar een gitzwarte SUV gebracht, afgeplakte ruiten, keiharde rapmuziek die trommelvliezen aan stukken scheurde.
“Nog speciale wensen mijnheer?”, vroeg Martin.
“Breng ze naar… eh, Laagraven… daar is het lekker stil op dit uur… alle vier dus… en breek hun benen… misschien begrijpen ze dan iets beter wat ik precies bedoel met een voetbalwedstrijd.”
“Goed mijnheer.”
“O, Martin… Je hebt vast nog wel zo’n oude prepaid telefoon. Als je klaar bent met die gasten, bel je 112. We zijn immers geen monsters.”
“Komt in orde mijnheer… enne… Mijnheer? Wat doe ik met die kerels?”
Bering keek naar twee bewegingsloze gedaanten in de kooi, vervolgens naar de flatgebouwen en zag bewoners die zwijgend keken naar wat er allemaal gebeurde in hun straat. “Laat dat ook maar opruimen. Geeft zo’n troep op straat. Anders krijgen we nog gedoe met de mensen in die flats.”
De menigte begon zich te verzamelen bij de bookmaker of verwijderde zich druppelsgewijs. Paolo had erop gewezen dat de bal alsnog in het doel was gerold, terwijl iedereen met die vechtpartij bezig was geweest. Winst voor Baco en zijn vrienden. Of Paolo had die bal zelf een tik gegeven, omdat er toch niemand meer oplette.
Kon Baco mooi een rolstoel voor zichzelf kopen.
Jos Smies © 31 augustus 2013
Faking it (5/5)
‘I should have gone to college and gone into real estate and got myself an aquarium’
Na het laatste lesuur bleef Marvin alleen achter in de klas. Soms bleef er een enkele leerling achter die een vraag wilde stellen en niet durfde in een volle klas. Een jongen scheen heel even te aarzelen, maar volgde zijn klasgenoten naar buiten. De school begon leeg te lopen, hij zou naar huis gaan, eten klaarmaken voor vrouw en kinderen, televisie kijken, hopelijk nu eens een ander onderwerp terugzien, alles behalve Brad. Hij zette stoeltjes recht – veegde het bord – en liet een paar boeken in zijn tas wegglijden – Daphne verscheen in de deuropening – haar wangen waren roder dan normaal. “Ik – eh – heb bezoek voor je.”
Een man en een vrouw kwamen het lokaal binnen, recherche – heel opvallend – meestal zag je dat toch wel meteen – ze hoefden zich amper voor te stellen. Toch bestudeerde hij de identiteitskaarten. Zijn naam was De geus, die van haar Rijsbergen. “Neem plaats,” zei Marvin, “ik heb een idee waar jullie voor komen.”
“De verdachte – Bradley Molensteen,” zei De Geus.
“Waarvan wordt hij verdacht?”, vroeg Marvin.
“Moord – onder andere,” zei Rijsbergen.
“Vanavond is er een persconferentie. Half acht,” zei De Geus. “Zeg eens – Hoe goed kent u Bradley?”
“Sinds de storm is uitgebroken – zou ik zeggen – niet.” Marvin bestudeerde de gezichten, twee gespannen turende rechercheurs, slechts één man die de verdachte al vele jaren kende – omdat ze ooit in dezelfde straat hadden gewoond – Brad bij zijn oma.
“Zijn moeder. Wat weet u daarvan?”
“Vrijgekomen, Brad had het er moeilijk mee, maakte foute grappen over verstoppen van steakmessen, ze zou op bedevaart zijn gegaan – nooit teruggekomen.”
“Heeft hij er ooit iets over gezegd? Ik bedoel – Brad. Zomaar van de aardbodem verdwenen. Dat is toch vreemd?”, vroeg De Geus die zijn handen met gespreide vingers neerlegde op het tafeltje.
“Ja,” zei Marvin. “Bedevaart, ze werkte in Lyon als serveerster, zoiets heb ik hem horen zeggen, daarna raakte ik het spoor bijster, want ze zou ook non zijn geworden, ergens – nou ja – noem maar een klooster.”
“Vond u dat niet vreemd?”, vroeg Rijsbergen.
Marvin antwoordde op iets luidere toon dan hij wilde doen. “Tuurlijk. Met de kennis van nu helemaal. Al ga je een leugenaar niet meteen van moord beschuldigen. Tenminste – in mijn familie doen we dat niet.” Hij zweeg en perste zijn lippen op elkaar.
De Geus maakte aantekeningen.
Rijsbergen knikte begrijpend met haar hoofd. “Mijnheer De Waal – ik snap het.”
“Er zijn best wel incidenten geweest – vanochtend dacht ik er nog aan – of – nou ja – incidenten – misschien moet ik spreken van voorvallen. Een onderwijzer vroeg in de zesde klas, nu groep acht, wat voor werk we wilden doen, later, als we groot waren. Bradley zei dat hij soldaat wilde worden, omdat je ongestraft mensen kon doodschieten. Ja, zijn moeder zat toen al vast wegens de moord op zijn vader.”
“Zijn er meer – voorvallen – die destijds niets betekenden en waarvan u achteraf dacht – tja – .”
Marvin onderdrukte een glimlach. “Hij had een clubje opgericht – een club voor eenzame harten – Brad was voorzitter en enig lid – ik ben er een paar keer bij geweest toen hij een vrouw versierde – ze gingen mee. Als ze er niet van gediend waren, mochten ze hem een klap in het gezicht geven – zijn woorden. Toentertijd betekende het hoegenaamd niets. Nu vraag je je af of het deel was van zijn systeem. Nee, het spijt me, ik ken geen namen of gezichten. Blondines, brunettes, geverfd haar, niet geverfd.”
“Hoe vaak heeft u dit zien gebeuren?”
“Twee, drie keer.”
“Steeds hetzelfde verhaal – dezelfde truc.”
“Ja.”
“En u bleef steeds alleen achter?”, vroeg Rijsbergen.
“Ja, vraag dat maar aan de oude kastelein van onze stamkroeg, ik hoor zijn schaterlach nog wel eens.”
“Bestaat het café nog?”, vroeg Rijsbergen.
“Ja, café ’t Glaasje.”
“Oké. Dank u wel.”
“Zijn moeder – Hoe zit het daarmee?”
De Geus en Rijsbergen keken elkaar aan.
“We gaan het vanavond toch bekendmaken,” zei De Geus en zijn stem klonk een beetje dreigend.
“Ik zal u de details besparen, maar ze leeft – ja, ze blijkt het land nooit te hebben verlaten – ze was een gevangene, ze is overgebracht naar een ziekenhuis.”
“Mijn God – Mijn God – Wat een ellende.” Hij begroef zijn gezicht in zijn handen – grote handen.
“U bent er niet zo erg goed in, hè?” Rijsbergen wachtte eventjes voordat ze verderging. “Faking it.”
“Daar ben ik heel erg slecht in,” zei Marvin.
“Wat denk u nou – als u dit allemaal overziet?”
“Hij – Bradley – had briefjes in zijn toilet opgehangen – misschien nog wel trouwens – quotes van seriemoordenaars – de één nog erger dan de ander. Ik herinner me er eentje van Jeffrey Dahmer – de naam stond erbij, daarom weet ik het, laatst dacht ik er nog aan. ‘I should have gone to college and gone into real estate and got myself an aquarium.’ Iemand had destijds die jongen onder zijn hoede moeten nemen, een kinderpsychiater, er werd niks gedaan – in plaats daarvan hebben we hem een monster laten worden.”
Hij keek opzij – Joanne stond in de deuropening – gefronste wenkbrauwen – sjaal losjes om de hals.
“Ik ga naar huis, mijn vrouw wacht op me.”
“Mogen we u vaker vragen stellen?”, vroeg De Geus.
“Liever niet.”
“Dat begrijpen we,” zei Rijsbergen.
“De persconferentie sla ik over – vanavond – ik weet meer dan voldoende – misschien laten we de televisie wel uit – het zou een goed idee zijn, denk ik.”
Joanne knikte bevestigend.
Marvin kwam overeind, net als de rechercheurs. “Soms mag je zeggen dat je het echt niet hebt geweten – al is het nog zo gruwelijk.” Hij pakte zijn tas mee.
“Wat zou u hebben gedaan – als u het had geweten?”
“Eerst zou ik hem buiten westen hebben geslagen met een stoel, daarna had ik de politie gebeld.”
“Waarom slaan?”, vroeg Rijsbergen.
“Zoals je zelf al zei – ik ben slecht in faking it.” Hij liep naar de deur, zoende Joanne en betrad de gang.
Marvin en Joanne verlieten het schoolgebouw, gevolgd door de twee rechercheurs die zwijgend achter hen aanliepen. “Een collegaatje heeft me hierheen gebracht,” zei ze. “Mijn fiets staat er nog – Alice stuurde een app dat je met de recherche sprak.”
Hij knikte bevestigend en schudde ondertussen beide rechercheurs de hand – hun auto stond buiten het hek.
“Dan halen we je fiets op en leggen we die in de auto,” zei hij. De Geus liep al weg, maar bleef weer staan, want Rijsbergen aarzelde veel te lang. “Ja?”
“We kunnen niet beloven dat we geen nieuwe vragen bedenken over Bradley Molensteen,” zei ze.
“Ik weet het,” zei Marvin, “vierentwintig uur geleden leek er nog niets aan de hand te zijn, terwijl nu – .”
“Wie weet tot ziens,” zei Rijsbergen.
Marvin en Joanne stapten in hun auto, hij keek over zijn schouder en begon gas te geven – heel rustig.
Bijna veertig jaar geleden liepen ze naar huis – moeder van Menno voorop – aanvankelijk spraken ze nauwelijks tegen elkaar. Menno vroeg ineens: “Meende je dat nou echt – soldaat worden, omdat – .”
“Nee, natuurlijk niet,” zei Brad. “Ik heb dat gezegd om te zieken. Wat een gezeik, zeg. Wat wil je worden – later als je groot bent? Rijk en beroemd is oké.”
Destijds klonk zijn reactie heel normaal, zoals Bradley altijd wel verstandig kon praten – als hij wilde. Soms gebeurde het gewoon niet en dan zei hij iets vreemds waardoor Menno bijna ging denken dat zijn vriend het ook echt meende. Had hij het kunnen weten? Brad reageerde soms erg apart, maar was ook een beroemde schrijver.
Vele jaren later stopte Menno voor een stoplicht.
“Waar denk je aan?”, vroeg Joanne.
“Aan hem.”
“Vertel.”
“Had ik het kunnen weten? Nee, dat denk ik niet. De vraag is ook of je het ooit zou durven vermoeden.”
“We hebben hem een monster laten worden.”
“Hij is naar zijn oma gegaan en dat was dan dat.”
“En zijn moeder?”, vroeg Joanne.
“Toen was jij er nog niet, denk ik.”
“Vanaf je opmerking over Jeffrey Dahmer.”
“Brad bewaarde zijn moeder als slavin, gevangene – ze hebben haar gevonden in zijn huis – levend – dat dan weer wel – ze ligt nu in het ziekenhuis.”
“Jee, wat erg.”
“Hij wordt onder andere beschuldigd van moord.”
“Ga je de persconferentie echt niet kijken?”
“Nee.”
“Zal het je helpen, denk je? Niet kijken.”
“Nee.”
“Als het om praatprogramma’s gaat – ,” zei ze.
“Hebben ze je gebeld?”
“Ja. Je had je telefoon weer uitgezet.”
“En?”
“Ik ken je toch.”
“Dus?”
“Ik heb ‘nee’ gezegd, wil je ook niet overhalen.”
Hij drukte het gaspedaal omlaag en begon te rijden.
“Hij had gelijk.”
“Wie?”
“John Wayne Gacy.”
“Wat heeft hij ook alweer gezegd?”
“A clown can get away with murder.”
“Brad – een clown? Vind je dat echt?”
“Nee. He was faking it.”